چکیده:
در میان ادبیات داستانی ملل مختلف گـاه آثـاری یافـت مـی شـود کـه هـم از نظـر موضـوع و درون مایه و هم از نظر ساختار و نحوة روایت ، بسیار به یکدیگر شـبیه انـد. بـی گمـان آنچـه در تعامل و گفت وگوی میان آثار ادبی کشورها می تواند اهمیتی بیشتر داشته باشـد، آثـاری هسـتند که در مسیر اقبال و توجه عام و خاص نقشـی بنیـادین در جریـان سـازی ادبـی و همراهـی بـا تحولات فکری و اجتماعی ملّت خویش دارند. جستار حاضر با هـدف مقایسـه و تطبیـق ژانـر فانتزی در دو اثر فوق العادة کودکانة آلیس در سرزمین عجایب ، از لوئیس کارول ، استاد دانشگاه آکسفورد و هلی فسقلی در سرزمین غولها، از شکوه قاسم نیـا تـلاش دارد تـا وجـوه تشـابه و تفاوت فانتزی در ایران و غرب را به نمایش بگذارد. روش تحقیق در پـژوهش مـذکور کتـاب «درآمدی بر مطالعـات ادبـی تطبیقـی » زیگبـرت سـالمن پـراور اسـت . رویکـرد دهگانـة او در مطالعات تطبیقی کمک می کند تا بستر مناسبی برای شناخت بهتر ادبیات ملی و خارجی فـراهم گردد. شالودة اصلی فانتزی در دو اثر مورد بحث ، بر تخیل ، جادو و قدرت های مـافوق طبیعـی به صور گوناگون بنا نهاده شده که ریشه در ادبیات پارادوکسیکال (متناقض نما)، اساطیر، ادبیات عامه ، افسانه های کهن و قصّه های پریان دارد و به اقتضای پرسـش هـای موجـود زمانـه معنـا و مفهوم می یابد و اوضاع فکری و فرهنگی غالب را به نمایش می گـذارد؛ بـا ایـن نتیجـه کـه در کتاب هلی فسقلی ، فانتزی به نوعی بازنویسی ادبیات فولکلور و افسانه های کهن اسـت ؛ امـا در کتاب آلیس در سرزمین عجایب ، برآمده از نگاهی آینده گرا و برساختة تخیل جمعی روح غربی برای پناه بردن به دنیای آرمانی و وهمی است .
خلاصه ماشینی:
"شالودة اصلی فانتزی در دو اثر مورد بحث ، بر تخیل ، جادو و قدرت های مـافوق طبیعـی به صور گوناگون بنا نهاده شده که ریشه در ادبیات پارادوکسیکال (متناقض نما)، اساطیر، ادبیات عامه ، افسانه های کهن و قصه های پریان دارد و به اقتضای پرسـش هـای موجـود زمانـه معنـا و مفهوم می یابد و اوضاع فکری و فرهنگی غالب را به نمایش می گـذارد؛ بـا ایـن نتیجـه کـه در کتاب هلی فسقلی ، فانتزی به نوعی بازنویسی ادبیات فولکلور و افسانه های کهن اسـت ؛ امـا در کتاب آلیس در سرزمین عجایب ، برآمده از نگاهی آینده گرا و برساختة تخیل جمعی روح غربی برای پناه بردن به دنیای آرمانی و وهمی است .
٣. پیشینة پژوهش در باب تطبیق عناصر فانتزی در دو اثر هلی فسـقلی و آلـیس در سـرزمین عجایـب تاکنون تحقیقی انجام نشده اما در زمینة فانتزی در دو دهة اخیر تحقیقاتی در ایران انجام شده است که عبارت اند از: کتاب فانتزی در ادبیات کودکان تـألیف محمـد محمـدی و همچنین مقالاتی چون «فانتزی و شیوه های فانتزی سازی در ادبیات کودک و نوجوان » از مریم جمالی و مهدخت پورخالقی چترودی ، مقالة «گذری بر تاریخچة تخیل علمـی در ادبیات فارسی کـودک و نوجـوان » از مهـرداد تویسـرکانی ، «نقـد و بررسـی : فـانتزی و جهان های جایگزین » نوشتة پیتر هانت و «نقد و بررسـی واکـاوی مولـدهای انـرژی در داستان فانتزی » نوشتة فروغ علی شاهرودی ، نمونه هایی از این پژوهش ها هستند."