چکیده:
در دو دهه اخیر، با ظهور پارادایم توسعه پایدار در صنعت گردشگری، در عرصه های علمی و اجرایی و در سطح ملی و بین المللی نگرانی های فزاینده ای در خصوص تاثیرات نامطلوب و مخرب گردشگری انبوه مطرح شد. بنابراین، مطالعات و اقدامات تجربی زیادی برای عملیاتی کردن مفهوم توسعه پایدار و مدل های ارزیابی آن صورت پذیرفته است. اما به رغم همه این اقدامات، نتایج حاصل از پیشرفت به سوی پایداری مطلوب نبوده است. از طرف دیگر، مطالعات نخستین در کشور نیز حاکی از وجود چالش های عمده در جهت دستیابی به پایداری توسعه گردشگری به ویژه در اماکن تاریخی ـ فرهنگی است. بنابراین، در این پژوهش سعی شده با روشی توصیفی ـ تحلیلی و با تکیه بر مطالعات کتابخانه ای ـ اسنادی و مطالعات میدانی، پایداری گردشگری در ((خانه کرد)) شهر سنندج به منزله یکی از اماکن تاریخی ـ فرهنگی ارزیابی شود. به این منظور، علاوه بر گردآوری داده ها و اطلاعات مورد نیاز اولیه در مورد این مکان تاریخی ـ فرهنگی، پرسش نامه ای نیز در میان گردشگران مراجعه کننده به این مکان (در سال 1391) توزیع شد تا خود میزان تولید زباله و استفاده از سوخت های مختلف برای حمل و نقل را بیان کنند. با توجه به اینکه تعداد گردشگران خانه کرد به طور متوسط سالیانه 11034 نفر است، بنابراین حجم نمونه آماری با استفاده از فرمول کوکران 371 نفر برآورد شد. به منظور ارزیابی سطح پایداری نیز از مدل جاپای بوم شناختی استفاده شده است. این مدل می تواند میزان پایداری را به صورت کمی و در قالب میزان زمینی که تامین کننده نیازهای گردشگران به این مکان است مشخص کند. یافته های پژوهش نشان داد که میزان جاپای بوم شناختی گردشگری برای خانه کرد در سال 1391 برابر با 1783/39 هکتار جهانی بوده است. با توجه به مساحت 3850/6 هکتاری این عمارت، می توان گفت این مکان توانایی جبران فشارهای زیست محیطی گردشگری را ندارد و برای جبران این تاثیرات به فضاهای پشتیبان نیازمند است. در میان بخش های مختلف جاپا نیز، مصرف سوخت برای حمل ونقل بیشترین میزان را به خود اختصاص داده است.
خلاصه ماشینی:
"ازاین رو تحقیقات متعددی از «جاپای بوم شناختی توریسم » به منزلۀ شاخص مناسبی جهت ارزیابی تأثیرات زیست محیطی صنعت گردشگری یاد کرده اند ( Martın-Cejas ;٤٥ :٢٠٠٧ Shaw &Hunter ٦٧٨ :٢٠١٠ Ramrez Sanchez&).
تصاویری از عمارت آصف دیوان ـ مأخذ: نگارندگان بحث و یافته ها به منظور ارزیابی میزان جاپای بوم شناختی مربوط به فعالیت گردشگری در عمارت آصف (خانۀ کرد) شهر سنندج ، میزان مصرف آب و برق گردشگران این مکان و نیز میزان تولید زباله و مصرف سوخت برای حمل ونقل ، جمع آوری شده و سپس با استفاده از روش های استخراج شده از سوی نگارندگان (این روش ها براساس متد مکان محور استخراج شده است )، میزان جاپای بوم شناختی هریک از این بخش ها سنجیده شده است .
به دلیل اینکه بتوان به صورت خاص جاپای بوم شناختی مربوط به گردشگری را برای خانۀ کرد محاسبه کرد، فقط به مصارف و تولیداتی از گردشگران استناد شده است که در این مکان صورت میگیرد و به همین دلیل نیز از بخش هایی مانند غذا، ساخت وساز و مصرف گاز شهری صرف نظر شده است .
جاپای بوم شناختی مصرف برق با توجه به اطلاعات و آمار به دست آمده از آرشیو خانۀ کرد و نیز سازمان میراث فرهنگی استان کردستان ، میزان مصرف برق این مکان گردشگری در سال ١٣٩١ برابر با ١ میلیون و ٦٥٥ هزار و ١٠٠ کیلووات ساعت بوده است .
al) و نیز پایگاه های اطلاعاتی مرتبط به بحث جاپای بوم شناختی ( Global Footprint network and Living Planet Report) میزان BTU تولیدشده برای بنزین بدون سرب در هر گالن ٣ ١٢٥ هزار است که برابر با ١٩."