چکیده:
از آنجا که شعائر و مناسک دینی نخستین امری است که ناظر بیرونی با آن در تماس قرار می گیرد، پژوهشگران مطالعات دینی آن را به منزلة مهم ترین تجلی دین بررسی می کنند. در مسیحیت نیز شعائر و به طور خاص عشای ربانی و تعمید، جایگاه ویژه ای را داراست . در الاهیات ارتدوکس با تفکیک عناصر و مولفه های «کلامی » از عناصر «غیر کلامی » شعائر، بر اهمیت شمایل ها نیز تاکید خاصی می شود. هم چنین شمایل ها به منزلة مجلایی برای خداگونگی و تشبه به خدا، بخشی انفکاک ناپذیر از الاهیات و شعائر کلیسای ارتدوکس به شمار می آیند. در این مقاله کوشش شده تا تفسیر کلیسای ارتدوکس از شمایل ها و کارکرد آنها در مقام نمادهایی با محتوای معنوی بررسی و تبیین شود. هدف اصلی از اجرای شعائر در این کلیسا، تشبه به خدا و مسیح ، و نیل به خداگونگی است . این آموزه در مقام اصل بنیادین الاهیات و عرفان کلیسای ارتدوکس شرقی و وجه افتراق آنها به معنای رسیدن به اتحاد الهی و دریافت موهبت شباهت الهی است .
خلاصه ماشینی:
"تا به امروز هم به این شمایل های مقدس معجزات بسیاری نسبت داده می شود و به همین سبب ، از جایگاه والایی برخورداراند و به عنوان اثاثیة انجام مراسم مذهبی ، در خانة مسیحیان ارتدوکس (در کنج یا گوشة زیبا) و به ویژه در کلیسا (پردة شمایل ) و نیز در اجتماع و در میان عموم مردم در مناسبت های رسمی مورد 2 نیایش قرار می گیرند.
١ شمایل نگاری کلیسای ارتدوکس صرفا در صدد بازنمایی ظاهر محسوس نیست ، بلکه به امور نامحسوس یا محتوای معنوی آنچه مورد بازنمایی قرار می گیرد نیز توجه دارد، تا آنجا که ایشان از تصاویر منقوش در کلیسای کاتولیک با عنوان «تمثال »٢ یاد می کنند و آن آثار را شایستة عنوان «شمایل » نمی دانند و برآنند که اگرچه تمثال نیز همچون شمایل به مشخصه های ثابت صورت می پردازد، اما به 3 معانی فراتر از حیات مادی و زمینی اشاره ای ندارد و هدف آن صرفا حفظ شباهت است .
مؤمنان به کلیسای ارتدوکس برآنند که حتی نور (هالة مقدس )٤ برخاسته از شمایل ها امری مربوط به عصر و زمان حاضر نیست و به واسطة عوامل خارجی و از بیرون بر آنها وارد نشده است ، 5 بلکه این نوری ابدی و ازلی است که از شمایل ها و چهره های قدیسان ساطع می شود.
بدین گونه ، تصویر مسیح به عنوان مهم ترین تجلی شمایل نگاری مسیحی ، آخرین بازتاب نزول کلمه ی الهی بر زمین و واسطة فیض و موهبت بخشی بر مؤمنان است که راه رسیدن به خدا 2 و خداگونه شدن را برای انسان هموار می سازد."