چکیده:
مدیریت دولتی با توجه به نتایج و منابع، از یک طرف و کنترل فرایندهای سازمان عمومی از طرف دیگر به دنبال یافتن ترکیبی میان تعقل گرایی مدیریت و منافع عمومی است. از بارزترین مصادیق «منفعت عمومی» توجه به ملاحظات زیست محیطی در ارائه خدمات عمومی می باشد. تاکنون مدل های گوناگون و متنوعی برای خط مشی گذاری عمومی ارائه شده که اغلب آنها فارغ از محتوای مسائل خط مشی عمومی به تبیین چگونگی شکل گیری خط مشی پرداخته اند اما مدلی که صرفا موضوع خط مشی های زیست محیطی کشور را مدنظر قرار داده باشد، تبیین نشده است. علاوه بر این، موضوع محیط زیست یکی از ارکان توسعه پایدار محسوب می شود که اهمیت توجه به آن را بیش از پیش کرده است. تحقیق حاضر بر آن است تا با مقایسه مدل های گوناگون خط مشی گذاری عمومی، راهبرد سیاستگذاری زیست محیطی کشور در بستر نظریات متعارف تصمیم گیری عمومی را ارائه کند. سوال اصلی مقاله حاضر آن است که الزامات نظری سیاستگذاری زیست محیطی کشور با توجه به مدل های موجود تصمیم گیری و خط مشی گذاری عمومی چیست؟ نتایج با به کارگیری روش تحقیق «نظریه داده بنیاد» حاکی از آن است که شرایط موجود سیاستگذاری زیست محیطی کشور تحت تاثیر دوگانگی های «حفاظت ـ بهره برداری»، «ساختار ـ کارکرد» و «دانش ـ کنش» بوده و کارآمدی برخی مدل ها و رویکردهای خط مشی گذاری عمومی به دلیل ماهیت و اقتضائات اقلیمی و سیاسی حوزه محیط زیست کشور در مقایسه با سایر الگوهای طرح شده بیشتر است.
From one side، governmental management regarding results and resources and from the other side، the control of public organization’s processes look for a combination of management rationality and public interest. The most evident example of “public interest” is environmental consideration in delivery of public service. Several different models have been proposed for public policy making until now. These models، regardless of the content of public policy issues، often concentrate on estate of policy formation. However، the model that considers environmental policies of Iran specifically has not been presented yet. In addition، the subject of environment is one of the main dimensions of sustainable development that makes it more urgent to be regarded. This research، tries to present the environmental policy making strategy of Iran in the context of public decision making conventional theories by comparing different models of public policy making. The main question is: what are the theoretical requirements of environmental policy making of the country regarding available models of public policy making. Results، which are conducted by use of “Grounded Theory” research method، suggest that existing situation of environmental policy making of Iran is affected by three dichotomies: “protection-exploitation”، “structure-function”، “knowledge-action” and some of public policy making models and approaches are more efficient than others due to climatic and political character of the context of environment of the country.
خلاصه ماشینی:
تاکنون مدل های گوناگون و متنوعی برای خط مشیگذاری عمومی ارائه شده که اغلب آنها فارغ از محتوای مسائل خط مشی عمومی به تبیین چگونگی شکل گیری خط مشی پرداخته اند اما مدلی که صرفا موضوع خط مشیهای زیست محیطی کشور را مدنظر قرار داده باشد، تبیین نشده است .
سؤال اصلی مقاله حاضر آن است که الزامات نظری سیاستگذاری زیست محیطی کشور با توجه به مدل های موجود تصمیم گیری و خط مشیگذاری عمومی چیست ؟ نتایج با به کارگیری روش تحقیق «نظریه داده بنیاد» حاکی از آن است که شرایط موجود سیاستگذاری زیست محیطی کشور تحت تأثیر دوگانگیهای «حفاظت ـ بهره برداری»، «ساختار ـ کارکرد» و «دانش ـ کنش » بوده و کارآمدی برخی مدل ها و رویکردهای خط مشیگذاری عمومی به دلیل ماهیت و اقتضائات اقلیمی و سیاسی حوزه محیط زیست کشور در مقایسه با سایر الگوهای طرح شده بیشتر است .
١ یکی دیگر از خبرگان در این زمینه این گونه اظهار داشته است : «اگر چه این کمیسیون فعالیت های زیست محیطی را نیز مورد توجه قرار میدهد، اما باید گفت که حتی در قوه مقننه جایگاه محیط زیست متناسب با اهمیت محیط زیست در قانون اساسی که یک اصل به خود اختصاص داده است ، قابل بهبود است م .
یکی دیگر از خبرگان راهکاری در این راستا ارائه داده است : «درخصوص اصلاح رویکردهای بازیگران کلیدی میتوان اعضای مؤثر را به اجلاس ها، همایش ها و نشست های زیست محیطی فرستاد و به آنها اجازه سخنرانی در این زمینه داد تا به این صورت ناگزیر به توسعه دانش و مطالعه خود در مورد محیط زیست میشوند و در نتیجه به تدریج فرهنگ حمایت از محیط زیست به آنها منتقل میشود م .