چکیده:
این نوشتار به برخی از موضوعات حساب اخروی پرداخته که در آن ماهیت نامه عمل را مشخص و بعضی ازابعاد و جهات محتوای این نامه (از جمله شرط بودن برخی از امور برای ثبت اعمال در نامه عمل) را بررسیکرده و نیز چگونگی خواندن محتوای نامه عمل را تبیین نموده است. همچنین چیستی «سرائر» ـ که ازمحتویات نامه اعمال است ـ و نیز حقیقت «تطایر کتب» را مطرح و در پایان، روشن کرده که صدور حکمنهایی، یعنی همان فصل الخطاب را چه کسانی عهده دارند.
هدف این مقاله به روش عقلی ـ نقلی، ارائه واقعیاتی از موضوعات مزبور به گونه ای است که تصویریواضح از آنها به مخاطب عرضه بدارد. این تحقیق مادی بودن نامه های عمل بر اساس ظهور ادله نقلی را بیانو نیز روشن می سازد که «تطایر کتب» همان پراکنده شدن نامه های عمل بوده و صدور حکم نهایی علاوه برخداوند، از آن دیگر حسابگران نیز هست.
خلاصه ماشینی:
در این زمینهباید ابتدا معلوم گردد چه کسانی داوری می کنند تا پس از آنمشخص شود که از میان آنها، حکم نهایی از آن کیست؟هرچند امور دیگری نیز در رابطه با نامه عمل و داوری روزقیامت وجود دارد که در اینجا ذکر نمی شود؛ مانند مسئلهنویسندگان نامه عمل، چگونگی دریافت نامه ها، فلسفهنوشتن اعمال در آنها، کیفیت حساب، و ماهیت آن.
2. محتویات نامه عمل همان گونه که ادله نقلی بیان می کنند و عقل نیز منعی برایآن نمی بیند، تمام اعمال و اعتقادات ما در نامه عملنگاشته می شود، به گونه ای که هیچ کاری را انسان انجامنداده، مگر در آن ثبت شده است (عیاشی، 1380ق، ج 2،ص 384).
در مجموع، با توجه به تعریف روایت، کلام اهل لغتو نیز اقوال علما، اولا، این گونه استظهار می شود که مراد از«سرائر» امور پنهان است و بعید نیست که هر امر پنهان ومخفی را شامل شود؛ مانند اعتقادات و نیت اعمال؛چنان که روایت مذکور بیان می دارد: همه اعمال «سرائر»محسوب می شوند؛ زیرا اگر کسی بخواهد، می گوید: نمازخواندم، درحالی که نماز نخوانده باشد؛ و این تعلیل روایت ممکن است از باب مثال باشد.
ج. برخی دیگر از احادیث درباره آیه «و کل إنسانألزمناه طائره فی عنقه» (اسراء: 13) بیان می کنند که انسانهر جا باشد خیر و شرش با اوست و نمی تواند از آنها جداباشد، تا اینکه در روز قیامت نامه عملش به او داده شود(مجلسی، 1403ق، ج 7، ص 312).