چکیده:
با توجه به حجم وسیعی از منکرات در فضای مجازی که دایره شمولیت آن به مراتب بیشتر از نوع سنتی آن است، لازم است به فریضه امر به معروف در آن اهمیت زیادی داده شود. در این تحقیق، پس از روشن شدن ضرورت امر به معروف و نهی از منکر در فضای اینترنتی و سایبری، این سوالات مورد مداقه قرار گرفته اند که آیا مقتضای امر به معروف می تواند قطع اینترنت را به دنبال داشته باشد؟ آیا احتمال شرطیت تاثیر که در بسیاری از مواقع مفقود است، می تواند موجب سقوط وجوب امر به معروف و نهی منکر در فضای مجازی شود؟ آیا مراتب سه گانه امر به معروف و نهی از منکر در فضای مجازی، همچون نوع سنتی از آن واجب است؟ بر فرض وجوب امر به معروف در فضای مجازی، آیا ظرف تحقق امر به معروف و نهی از منکر اختصاص به فضای سنتی و واقعی دارند یا اینکه علاوه بر آن، امکان اجرای مراتب آن در فضای سایبری و اینترنتی نیز می باشد؟ اولا: قطع اینترنت از باب امر به معروف، برخلاف اطلاق آیات و روایات، بنای عقلاء و ترغیب به علم و دانش است. ثانیا: گرچه امر به معروف، مشروط به احتمال تاثیر می باشد، ولی دفعی بودن احتمال تاثیر، شرط نیست. ثالثا: به حکم عقل، امر به معروف نیز در فضای مجازی واجب است و بر فرض اینکه وجوب امر به معروف، تنها مستند به ادله نقلیه باشد، با توجه به اطلاق ادله و تنقیح مناط، واجب است. رابعا: امکان اجرای مراتب سه گانه امر به معروف؛ همچون فیلترینگ که از جمله مصادیق مرتبه سوم از امر به معروف است، در فضای اینترنتی وجود دارد.
خلاصه ماشینی:
"بـر ایـن اسـاس ، قبـل از اثبـات وجوب امر به معروف در فضای سایبری با مناقشه ای به شرح ذیل مواجه ایم : ممکن است گفته شود در جنبه هـای مثبـت ؛ اگرچـه اینترنـت جـزء جـدایی ناپـذیر نهادهای اجتماعی ، سیاسی ، آموزشی ، اقتصادی و خانوادگی به شمار مـی آیـد، منتهـا بـا وجود چنین کارکردهای مثبتی دارای نقاط تاریک و پیامدهای منفی نیز می باشـد کـه از جملۀ آنها ـ همانطوری که گذشت ـ ، می توان به هرزه نگاری و بـی بنـدوباری اخلاقـی ، اشاعه فحشاء، سرقت و افساد اشاره نمود.
مناقشه حکمی و نقد و بررسی آن پس از مشروعیت موضوع اینترنت ، ممکن است در مورد حکم به وجوب امـر بـه معروف و نهی از منکر گفته شود؛ گرچه اجرای امر بـه معـروف و نهـی از منکـر در فضای سایبری از اهمیت بسزایی برخوردار است ، منتها همانطور که گذشت ، اجـرای مراتب سه گانه آن در بسیاری از موارد نتیجه مطلوبی ندارد و لـذا نمـی تـوان آن را در اکثر موارد واجب دانست ؛ زیرا یکی از شرایط امر به معروف و نهی از منکر، احتمـال تأثیر آن است ؛ در حالی که این احتمال در فضای سایبری ، در مواقع زیادی از جهـت ناشناخته بودن کاربران منتفی است ."