چکیده:
مرثیه یکی از انواع ادبی غنایی اسـت کـه در آن، دو عنصـر عاطفـه و احسـاس، حضوری پررنگ دارد. بر این مبنا، از دیدگاه علم روانشناسی ، ریشة مرثیه را باید در مسائل روانی و میل به جاودانگی انسان جست وجو کرد. به اعتقاد نویسندگان، پیشینة این نوع ادبی را باید در فرهنـگ و ادب بـومی ایـران زمـین ، از جملـه در 1 تکبیت هایی جست وجو کرد که در سراسر مناطق لکنشین زاگرس به نام مور و هوره ٢ گلوخوانی می شود. پژوهشگران در این مقالـه مـی کوشـند پـس از مرحلـة گردآوری اطلاعات، با استفاده از روش پژوهش توصـیفی و اسـنادی، بـه بررسـی انواع مرثیه و واکاوی ادبـی - روانشـناختی مفهـوم سـوگ در فرهنـگ قـوم لـک بپردازنـد. نتـایج پـژوهش نشـان مـی دهـد کـه خـلا شـناخت مـا از غنـی تـرین گنجینه های معنوی و روانشناختی فرهنگ و ادب بومی ، باعث شده اسـت تـا در گذار از جامعة سنتی و ورود به دنیای مدرن، با پدیدة «شکاف بین نسلی » مواجـه شویم . از این رو توجه به فرهنگ و ادب بومی و پل زدن میـان ارزشهـای جامعـة دیروز و امروز، ضرورتی اجتنابناپذیر است .
خلاصه ماشینی:
سـؤال اصـلی تحقیـق ایـن اسـت کـه : احساسـات ادبـی در مرثیه های قوم زاگرسنشین لک، چگونه بـروز یافتـه اسـت و از بعـد روانشـناختی ایـن مسئله چگونه باید مورد مداقه قرار گیرد؟ روش تحقیق روش کار در این پژوهش با توجه به محتوا، از نوع توصیفی - اسنادی بوده که در پنج مرحلة توصیف ، توضیح ، تفسیر، هم جواری و مقایسه اجرایی شده است .
(8388 :1388 زین العابدین مؤتمن در کتاب «شعر و اد فارسی » در تعریفی جامع ، مرثیه را چنـین معرفی کرده است : «رثا یا مرثیه بر اشـعاری اطـلاق مـی شـود کـه در مـاتم گذشـتگان و تعزی خویشاوندان و بازماندگا و اظهار تأسـف بـر مـرگ پادشـاهان و بزرگـان و ذکـر مصائب ائمه اطهار، مخصوصا حضر سیدالشهدا و دیگر شهدای کـربلا و ذکـر مناقـ و مکارم و تجلیل از مقام و منزلت شخص متوفا و بزرگ نشاندادن واقعه و تعظیم مصیبت و دعوت ماتم زدگان به صبر و سکون و معـانی دیگـر از ایـن قبیـل سـروده شـده اسـت » (موتمن ، ١٣٥٢: ٤٧).
از آنجا که یک روی سکة زندگی را مرگ تشکیل می دهد، مردمان بی نام و نشان لک، با ذوق و هنر ذاتی خود، بر اساس اندیشـه و نگرشـی کـه بـه این حادثة مهم داشته اند، با بیانی ساده و برخاسته از عواطف انسانی در مرگ عزیزانشـان تکبیت هایی سـرودهانـد کـه بایـد آن را بازمانـدة نخسـتین مرثیـه هـای بشـری نامیـد.
Ĉeridan بررسی انواع مرثیه در شعر لکی مرثیه در سوگ عزیزان (مرثیه های شخصی ) این نوع مرثیه که از بهترین و تأثیرگـذارترین انـواع مرثیـه اسـت ، بـر اشـعاری اطـلاق می شود ک شاعر در رثای فرزند، یکی از بسـتگان نزدیـک و یـا دوسـتان و آشـنایان خـود سرود باشد.