چکیده:
فرمانهای برجای مانده از سلاطین منابعی مهم و موثق در بررسی تاریخ سیاسی و
اجتماعی هستند. شمار قابل ملاحظه ای فرمان از دورة افشاریه تا نیمة نخست قاجاری در
نسخهای در کتابخانة مجلس شورای اسلامی برجای مانده که بسیار ارزشمند بوده و
تاکنون مورد توجه قرار نگرفته است. در میان این فرامین، پانزده فرمان به زبان عربی از
نادرشاه افشار، خطاب به سران قبایل عرب جنوب ایران مشاهده می شود که سندی از
چگونگی ارتباطات نادر با قبایل و سیاستهای او در حوزه مرزهای جنوب غرب ایران
است. در این نوشتار، پس از ذکر مقدماتی درباره اوضاع ایران در زمان قدرت گیری نادر،
پاره ای مشخصه های شکلی و محتوایی این فرامین بیان شده و پس از آن، صورت
بازخوانی شده اسناد ارائه گردیده است.
The decrees left from the previous kings are important and reliable sources in political and social studies. A significant number of royal edicts from the Afsharid period to the time of the early Qajarid kings have been preserved in the Library of the Islamic Assembly. Though very valuable, they have not received proper attention. Amongst them are the fifteen decrees in Arabic from Nader Shah addressed to the chiefs of Arab tribes in south Iran; they represent an evidence of the kind of Nader Shah’s communications with the Arab tribes and his policies concerning the southwest frontiers of Iran. In this article, after giving some introductory information about Iran’s situation around the time of Nader’s coming to power, a number of the particularities of the edicts in terms of form and content are described, and then a re-reading of the documents is presented.
خلاصه ماشینی:
"موضوع و محتوای اصلی این ١٠ فرمان حرکت سپاه نادر به منظور فتح بغداد و مأمور شدن شیخ طایفة بنی لام و نیز والی هویزه برای تسخیر بصره است .
اگرچه نادر در طول دوران قدرت خود تا آخرین روزها همواره در فکر مقابله با دولت عثمانی در بغداد بود و چندین بار نیز در این راستا اقدام کرد؛ به گواهی منابع تنها در سال ١١٤٦ق شیخ عبدالعالی بنی لام و نیز والی هویزه را برای فتح بصره فرستاد.
در بعضی از آنها به رؤسای قبایل مختلف اعلام شده است که شیخ عبدالعالی و والی هویزه عازم فتح بصره شده اند و فرد مخاطب فرمان نیز باید به همراه طایفة خود با آنان همراه شود.
چنان که پیش تر بیان شد، این فرامین احتمالا در سال ١١٤٦ق یعنی در زمانی صادر شده اند که نادر، طهماسب دوم را عزل کرده و به نیابت از عباس سوم ، شاهزادة صفوی قدرت را در دست داشته و رویة متفاوتی نسبت به گذشته در پیش گرفته است .
[٦] ایضا به شیخ مذکور نوشته شده : جری حکمنا العالی إلی شیخ المشایخ بنی لام : الشیخ عبدالعالی ، اعلم انه قد ورد عالیجاه الوالی علی محضرنا الشریف و نادینا المنیف ، و عرض علینا حالک و أظهر بنا صفو نیتک و خلوص مالک ."