چکیده:
هفت تماشا از جمله آثار محمد حسن قتیل لاهوری (د 1233 ق/ 1817 م) است که به
خواهش آقا محمد صادق خان فراهانی و آقا ابوالحسن خان قزوینی نوشته شده است .
مولف، در دیباچة کتاب، هدفش را از تالیف، تحریر احوال هندوان و رسوم این فرقه و
شیوة مسلمانان ساکن هند، قدیم الاسلام یا جدیدالاسلام ذکر کرده است.
هفت تماشا مشتمل بر عقاید و آداب اقوام و مذاهب هندوان است که در آن، به برخی
حوادث تاریخی، نهضت ترجمة کتابهای هندی به فارسی و حتی شیوه های عزاداری
حسینی نزد مسلمانان شبه قارة هند و هندوان اشاره شده است.
در این نوشتار سعی بر آن است که با استفاده از تصویر 3 نسخة این اثر، موجود در
کتابخانه های ملک، موزة ملی کراچی و موزة بریتانیا، این نسخه ها بررسی شود.
The Haft Tamasha is one of the works by Mohammad-Hasan Qatil of Lahore (d. 1817), written at the instance of Aqa Mohammad-Sadeq of Farahan and Aqa Abu al- Hasan Khan of Qazvin. In the preface of the book, the author states his purpose of writing this book as presenting the state of Hindus and their customs and the life style of Muslims established in the Subcontinent.
The Haft Tamasha consists of the beliefs and customs of the Hindus’ races and sects, referring to some of the historical happenings, the movement leading to the translation of Indian books into Persian. The book even makes mention of the ways of mourning for Imam Husayn both among the Muslims of India and Hindus.
In this article, attempt is made to introduce the three manuscripts of the Haft Tamasha available at the Malek Library, the National Museum at Karachi and the British Museum.
خلاصه ماشینی:
"دیگر مشخصات نسخة موزة بریتانیا در نسخه ، تعداد قابل توجهی افتادگی واژه و حتی جمله وجود دارد که در هامش گنجانده شده است ؛ کاتب با قرار دادن علامتی شـبیه در ابتـدای واژه ای کـه در هامش کتابت شده و هم بالای واژه ای که کلمة جاافتاده پس از آن قرار دارد، جایگاه واژة افتاده را نشان داده است .
در نسخه نمونه هایی از خط خوردگی دیده می شود که کاتب به اشتباه کتابت کرده است ؛ در این موارد صورت صحیح کلمه در هامش درج شده (گ a٧) و در برخـی موارد هم ، روی واژه ای که در متن اشـتباه نوشـته شـده ، خـط کشـیده شـده اسـت (گ b١١) و گاه بالای خط خوردگی ، صورت صحیح نوشته شده اسـت (گ b١٨).
٢ نمونة خط خوردگی در نسخه وجود دارد که با دیگر خط خوردگی های موجود در نسخه متفاوت است و نشان دهندة دخل و تصرف فردی غیر از کاتـب در نسـخه است ؛ در برگ b٢٥، که در اعتقادات فرقة «چارواگ» است ، این فرد روی برخی از کلمات ــ که مؤلف با آوردن آنها سعی در نشان دادن آداب زشت ایـن فرقـة ضـاله داشته ــ چندین خط با مرکب پر رنگ کشیده تا اصلا خوانده نشود و سعی کرده بـا درج فعل «معتقد هستند» در هامش و مربوط کردن این فعل ــ با علامتـی غیـر از نشان معمول کاتب نسخه ــ به باقی کلمات سطر، این فرقه را معتقد به بشن و برمها بداند."