چکیده:
از میــان دعاهــا و مناجــات هــای ائمّ ــه)ع(، آن چــه بــه دســت مــا رســیده اســت همــه سرشــار از آمــوزه هــای بلنــد معنــوی و عرفانــی اســت. مناجــات هــای ائمّ ــه)ع( کــه از عمــق جــان آنــان سرچشــمه گرفتــه، ســخنی اســت برخواســته از دل در ارتبــاط بــا خالــق جهــان هســتی، آنــگاه کــه در عالــم تنهایــی بــه درد دل هــای عاشــقانه و عارفانــه مــی پرداختنــد.
امامــان معصــوم)ع( در ارتبــاط بــا مــردم، بــا هــر یــک بــه فراخــور فهــم و درک و شــان و منزلــت طــرف مقابــل ســخن مــی گفتنــد، امّ ــا آنــگاه کــه بــا خــدای بلندمرتبــه ســخن مــی گفتنــد از دو ویژگــی مهــم برخــوردار بــود یکــی عظمــت خالــق و دیگــری بلنــدای نظــر امــام و شــناخت امــام معصــوم)ع( بــدان گونــه کــه در مناجــات هــای امــام حســین)ع( و امــام سیدالســاجدین)ع( در دعــای فرازمنــد عرفــه و ســایر دعاهــا و مناجــات هــا پیداســت.
اینــک در گفتــار کوتــاه نگاهــی خواهیــم داشــت بــه مناجــات هــای دهگانــه امــام جــواد)ع( کــه در ده موضــوع مختلــف بیــان شــده و هریــک راه گشــایی عظیــم بــرای حـ ّـل مشــکلات انســان مــی باشــد. دل دادن و فــرا نوشــیدن ایــن مناجــات هــا، چگونگــی ارتبــاط جوادالائمــه)ع( را بــا خداونــد بــزرگ بازگــو مــی کنــد. و مــا را بــر آن مــی دارد کــه برپــای ایــن الگــوی ارزشــمند بــا خالــق هستی سخنی بگوییم.
خلاصه ماشینی:
زبــان دعــا و نيايــش و مناجــات در فرهنــگ تشــيع از ويژگي هـاي متعـددي برخـوردار اسـت زيـرا سرچشـمه گرفتـه از منبـع وحـي و نـور آسـماني اســت کــه در قلــب مبــارک و نورانــي رهبــران مکتــب تشــيع تابيــده اســت و در زبــان دعــا و مناجــات تبلــور يافتــه و آنــگاه کــه بســياري راه هــا بــر آنــان بســته مــي شــود و ســتمگران راهــي بـه بيـان حقايـق ديـن نمـي گذاشـتند، در قالـب مناجـات و دعـا ايـن حقايـق آسـماني بيـان ميگشــت و اهــل آن را بــه ســوي نــور و روشــنايي هدايــت مي نمــود .
گشايش در مناجات امام جواد(ع) شمارٔە ٩١ 121 اين کــه عنــوان هــر يــک بــا کلمــه مناجــات مشــخص شــده ، نشــانگر وســيله اي بــراي راهگشـايي اسـت در موضوعـي کـه انسـان آن را طلـب مـي کنـد و خواسـته خويـش را در ايـن بـاره بيـان مـي دارد و رو بـه درگاه الهـي دارد تـا آن خواسـته يـا عمـل را کـه در صـدد انجـام آنسـت بـه سـرانجام مفيـد و سـودمندي بيانجامـد.
نکتــه ديگــر اين کــه هــر مناجــات بــا >بســم الله الرحمــن الرحيــم < آغــاز شــده اســت ، در ِ ِ ِ ِ ِ ِ حالـي کـه معمـولا دعاهـا و مناجـات هـا سـبک و سـياق ديگـر دارنـد، لکـن ايـن ده مناجـات بـه »بسـم الله « مقيـد شـده انـد جـز مناجـات طلـب رزق ؛ چيـزي شـبيه سـوره هاي قرآنـي کـه بـا »بسـم الله « آغـاز مـي شـوند .