چکیده:
نقاط روستایی نقش بسیار مهمی در توسعه و پیشرفت کشورها دارند. اگر نقاط روستایی با اجرای برنامهریزی دقیق و متناسب با ویژگیهای روستاهای آن منطقه توسعه یابند، بیشک در توسعة ملی نقش اساسی ایفا میکنند. نقاط روستایی شهرستان نیریز واقع در استان فارس بهمنظور رفع نابرابریها در توزیع امکانات و خدمات روستاها به یک برنامهریزی صحیح با مدنظر قراردادن ظرفیتها و توانمندیهای بالقوه و بالفعل نقاط روستایی نیاز دارد. در این پژوهش، بهمنظور سنجش درجة توسعهیافتگی و تعیین شکاف بین دهستانها و همچنین نقش فاصلة دهستانها تا مرکز شهرستان و تأثیر وجود امکانات و خدمات و توزیع آنها بر توسعهیافتگی دهستانها، 64 شاخص اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی برای سال 1390 انتخاب شد و با استفاده از روش آنالیز تاکسونومی عددی دهستانهای شهرستان نیریز بررسی شد. نتایج نشان میدهد دهستان ریزآب از نظر شاخصهای جمعیتی، عمرانی، زیربنایی و مراکز خدماتی در رتبة اول قرار دارد و بهدلیل داشتن جمعیت و وسعت زیاد نسبت به سایر دهستانها، توسعهیافتهترین دهستان محسوب میشود. همچنین دهستان هرگان با وجود اینکه فاصلة اندکی با مرکز شهرستان نیریز دارد، بهدلیل جمعیت کم و پراکندگی نقاط روستایی و همچنین کوهستانیبودن، توسعهنیافتهترین دهستان شهرستان بهشمار میرود. از نظر سطح توسعهیافتگی از میان نه دهستان شهرستان، دهستانهای ریزآب، آباده طشک، رستاق در گروه دهستانهای برخوردار، دهستانهای بختگان، حنا، دهچاه، مشکان، قطرویه در گروه دهستانهای نیمهبرخوردار و دهستان هرگان در گروه محرومترین دهستان طبقهبندی شدهاند.
خلاصه ماشینی:
در این پژوهش ، به منظور سنجش درجۀ توسعه یافتگی و تعیین شکاف بین دهستان ها و همچنین نقش فاصلۀ دهستان ها تا مرکز شهرستان و تأثیر وجود امکانات و خدمات و توزیع آن ها بر توسعه یافتگی دهستان ها، ٦٤ شاخص اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی برای سال ١٣٩٠ انتخاب شد و با استفاده از روش آنالیز تاکسونومی عددی دهستان های شهرستان نی ریز بررسی شد.
شاخص های مورد استفاده برای سنجش سطح توسعه یافتگی دهستان های شهرستان نی ریز متغیرها ردیف شاخص ها متغیرها ردیف شاخص ها 1 معدن ٣٤ خانه بهداشت اقتصادی 2 کارخانه ٣٥ مرکز بهداشت 3 واحد مرغداری ٣٦ داروخانه 4 گاوداری ٣٧ تعداد پزشک 5 دامداری صنعتی ٣٨ بهیار 6 میزان تولید پسته در هکتار ٣٩ بهورز 7 میزان تولید انار در هکتار بهداشتی و ٤٠ دامپزشک 8 میزان تولید انجیر دیم در هکتار درمانی ٤١ حمام عمومی 9 میزان تولید بادام در هکتار ٤٢ اورژانس ١٠ مهیلزون به ت،ولسیدب م)حصولات باغی (انگور، ٤٣ دندان پزشک تولیدی ١١ گلخانه ٤٤ سرانۀ بیمۀ خانوار روستایی ١٢ سطح زیرکشت ٤٥ کاردان بهداشت محیط ١٣ چاه عمیق ٤٦ مراکز تسهیلات زایمانی ١٤ قنات ٤٧ تعداد جمعیت ١٥ چشمه ٤٨ بعد خانوار جمعتی ١٦ تعداد دام بزرگ ٤٩ تعداد مردان ١٧ تعداد دام کوچک ٥٠ تعداد زنان ١٨ نانوایی ٥١ آب لوله کشی ١٩ جایگاه عرضۀ سوخت ٥٢ گاز لوله کشی ٢٠ باجۀ خدمات بانکی ٥٣ مخابرات ٢١ مرکز خدماتی جهاد کشاورزی ٥٤ برق ٢٢ مرکز خدماتی دامپزشکی زیربنایی ٥٥ راه آسفالت خمدرمااکتزی ٢٣ پست و دفاتر ICT ٥٦ حمل ونقل عمومی ٢٤ دهیاری ٥٧ اجرای طرح هادی و مقاوم سازی منازل روستایی ٢٥ فروشگاه های تعاون روستایی ٥٨ دسترسی به روزنامه و مجله ٢٦ مراکز تعاون روستایی ٢٧ مقاطع ابتدایی ٥٩ تعداد کتابخانه های عمومی ٢٨ مقاطع راهنمایی ٦٠ برخورداری به شبکه های تلویزیونی و صداوسیما ٢٩ مقاطع دبیرستان فرهنگی ، ٦١ برخورداری از مکان ورزشی آموزشی ٣٠ مراکز شبانه روزی ورزشی و ٦٢ برخوردار از شورای اسلامی ٣١ تعداد زنان باسواد مذهبی ٦٣ برخوردار از مسجد، حسینیه ، امامزاده ٣٢ تعداد مردان باسواد ٣٣ تعداد مهدکودک ٦٤ دسترسی به اینترنت منبع : نگارندگان محدودة پژوهش منطقۀ مورد مطالعه شهرستان نی ریز واقع در شرق استان فارس است که با ٩ دهستان و ٢٣٤ نقطۀ روستایی و ٤ نقطۀ شهری ، حدود ٨/٨ درصد مساحت استان را دربرمی گیرد و از نظر وسعت در بین شهرستان های استان رتبۀ دوم را دارد.