چکیده:
ﺧﺮوج زوﺟﯿﻦ از اﻧﺠﺎم ﺗﮑﺎﻟﯿﻒ ﻻزﻣﯽ ﮐﻪ ﻗﺎﻧﻮن ﮔﺬار ﺑﺮ ﻋﻬﺪه ی ﻫﺮ ﮐﺪام از زن و ﺷﻮﻫﺮ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ دﯾﮕﺮی ﮔﺬاﺷﺘﻪ اﺳﺖ را ﻧﺸﻮز گوﯾﻨﺪ. ﻧﺸﻮز اﻧﻮاﻋﯽ دارد ﮐﻪ در ﻗﺮآن ﮐﺮﯾﻢ ﺑﻪ آن اﺷﺎره ﺷﺪه اﺳﺖ ﻣﻦ ﺟﻤﻠﻪ ﻧﺸﻮز زوﺟﻪ ﮐﻪ ﺗﻤﺮد، ﻋﺼﯿﺎن و ﺳﺮﮐﺸﯽ از وﻇﺎﯾﻒ ﺣﻘﻮﻗﯽ اش ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ زوج ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. دﯾﮕﺮی ﻧﺸﻮز زوج اﺳﺖ ﮐﻪ زوﺟﻪ ی ﺧﻮد را ﻧﻤﯽ ﺧﻮاﻫﺪ. از ﺟﻤﻠﻪ ﻋﻠﻞ ﻧﺸﻮز ﺗﻤﺮد از دﺳﺘﻮرات واﺟﺐ ﻫﻤﺴﺮ، ﺧﯿﺎﻧﺖ، ﺧﺎرج ﺷﺪن از ﻣﻨﺰل ﺑﺪون اذن ﻫﻤﺴﺮ، رﻋﺎﯾﺖ ﻧﮑﺮدن ﺑﻬﺪاﺷﺖ و ﻧﻈﺎﻓﺖ ﺷﺨﺼﯽ و ﻋﺪم ﺗﻤﮑﯿﻦ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. از آﺛﺎر و ﭘﯿﺎﻣﺪﻫﺎی ﻧﺸﻮز ﻣﯽ ﺗﻮان ﺑﻪ ﺧﺸﻮﻧﺖ، ﺑﯽ ﻣﻬﺮی، ﻧﺰاع و درﮔﯿﺮی، ﺳﺴﺖ ﺷﺪن ﺑﻨﯿﺎن ﺧﺎﻧﻮاده و ﻣﺨﺘﻞ ﺷﺪن روﻧﺪ ﺗﺮﺑﯿﺘﯽ ﻓﺮزﻧﺪان و ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﻃﻼق و ﺟﺪاﯾﯽ اﺷﺎره ﮐﺮد. از دﯾﺪﮔﺎه آﯾﺎت و رواﯾﺎت راه ﺣﻞ ﻫﺎی اراﯾﻪ ﺷﺪه ﺟﻬﺖ ﺑﺮﺧﻮرد ﺑﺎ ﭘﺪﯾﺪه ﻧﺸﻮز ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻣﻮارد زﯾﺮ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ: ﮔﺎم اول، ﺻﺤﺒﺖ ﮐﺮدن ﺑﺎ ﻋﻄﻮﻓﺖ و ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﯽ، ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ اﻓﺎﻗﻪ ﻧﮑﻨﺪ در ﮔﺎم دوم زوج در هنگام ﺧﻮاﺑﯿﺪن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ زوﺟﻪ ﺑﯽ ﺗﻔﺎوت ﺑﺎﺷﺪ. اﮔﺮ در ﮔﺎم دوم ﻧﺸﻮز ﺑﺮﻃﺮف ﻧﮕﺮدﯾﺪ در ﮔﺎم ﺳﻮم از ﺗﻨﺒﯿﻪ ﺑﺪﻧﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد. البته تنبیه فیزیکی از دیدگاه روایات با چوب مسواک انجام گردد.
خلاصه ماشینی:
"امام خمینی در این مورد میفرمایند: اگر از زن علامت نشوز و طغیان به سبب تغییر عادتش با شوهر در قول یا فعل آشکار شود به این که با خشونت او را جواب دهد و حال آنکه قبلا با نرمی با او سخن میگفت یا عبوسی یا ترش رویی را در صورتش آشکار کند و خود را به سنگینی و غضبناکی بزند و حال آنکه قبلا خلاف این بوده است و غیر اینها 1 (فتاح یزاده و افسردیر، 1393).
در گام سوم طبق آنچه که در آیه آمده است قرار است که مرد با زدن، زن را از ادامه رفتارش بازدارد و کانون خانواده را از درگیری و اختلاف رها کند؛ طبقه آنچه بیان شد، این زدن باید به قصد اصلاح باشد و آسیبی به زن وارد نسازد (احمدیه، اسحاقی، 1395 و ترکاشوند، 1394).
در رابطه با گام سوم ارائه شده از سوی قرآن، یعنی زدن زن ناشزه، محققان دو برداشت کلی را ارائه داده اند؛ اول آنکه، این کار نوعی کیفر و تنبیه بدنی خفیف است و دوم آنکه، نوعی کیفر و عقوبت روانی است نه جسمی که برداشت دوم با تفسیر و تبیین روایات از آیه نشوز سازگارتر به نظر می رسد و در مجموع، به نظر می رسد که ماهیت این تنبیه به گونه ایست که نوعی ضربه ی عاطفی به زن وارد شود که شدتش از دوری کردن در بستر کمی بیشتر است 3 (احمدیه، اسحاقی، 1395 و ترکاشوند، 1394)."