چکیده:
توفان های تندری یکی از پدیده های اقلیمی هستند، که به دلیل همراهی با تندر، آذرخش، جست باد، باران شدید و غیره علاوه بر آثار مثبتی که می تواند داشته باشد، موجب آسیب های فراوانی درنقاط مختلف دنیا شده است. موقعیت جغرافیایی فلات ایران در عرض های جغرافیایی میانی باعث ورود سامانه های برون حاره، جنب حاره و حاره ای در زمان های خاصی می شود. ورود برخی از این سامانه ها فراوانی رخداد این پدیده را به شدت تحت تاثیر قرار می دهد. علاوه بر این به دلیل تغییر دمای سطح زمین در طول شبانه روز میزان رخداد این پدیده در ساعت های خاصی به شدت کاهش و یا افزایش می یابد. بنابراین واکاوی زمانی توفان های تندری، می تواند کمک شایانی در جهت بهبود پیش بینی پدیده باشد. بدین منظور، داده های ساعتی هوای حاضر (ww) مربوط به توفان های تندری بدون بارش یا همراه با بارش (کدهای 17و29)، توفان تندری ملایم و آرام و بدون تگرگ اما در بعضی اوقات همراه با برف و باران و توفان تندری ملایم و آرام، همراه با تگرگ (کدهای 95و96)، توفان تندری متلاطم، بدون تگرگ اما همراه با باران و برف و توفان تندری سنگین، همراه با تگرگ (کدهای 97و99) و توفان تندری ترکیبی از شن و گرد و غبار (کد98) جهت 46 ایستگاه همدید تهیه گردید. این داده ها که مربوط به یک دوره ی آماری 23 ساله (1388-1365) می باشد. فراوانی رخدادشان در مقیاس ماهانه و ساعتی محاسبه گردید. نتایج این محاسبات نشان می دهد که بیشترین فراوانی رخداد کدهای 17 و 29 مربوط به خردادماه ساعت 00:30 محلی، کدهای 95 و 96 مربوط به اردیبهشت ماه ساعت 15:30 محلی، کدهای 97 و 99 مربوط به خردادماه ساعت 03:30 محلی و کد 98 مربوط به مهرماه ساعت 18:30 محلی می باشد.
خلاصه ماشینی:
"نگارهی 2 نشان میدهد که تمرکز پدیده در ساعتهای مختلف خردادماه و شهریورماه بوده است و بیشترین فراوانی مربوط به ساعت 00:30 محلی خردادماه با فراوانی 336 بار در طول دورهی آماری و سپس مربوط به ساعتهای 18:30 و 15:30 همان ماه میباشد.
/ نگارهی 4) نقشهی پراکنش فراوانی کدهای 17و29 در ساعت 15:30 شهریورماه کدهای 96، 95 (کد95: توفان تندری، ملایم و آرام و بدون تگرگ اما در بعضی اوقات همراه با برف و باران، کد96: توفان تندری، ملایم و آرام، همراه با تگرگ) توفانهای تندری افزون بر وزش بادهای شدید، ممکن است موجب بارش برف و باران و یا تگرگ نیز شوند.
ایستگاه کوهرنگ با ارتفاعی تقریبا معادل 2365 متر از تراز دریا در شمالغرب این استان واقع شده است و از نظر جغرافیای طبیعی و عناصر آب و هوایی تشکیل دهنده آن از شرایط مناسبی برای رخداد توفانهای تندری متلاطم نسبت به بقیهی ایستگاهها برخوردار میباشد.
/ نگارهی 10) پراکنش ماهانهی کد 98 / نگارهی 11) نقشهی پراکنش فراوانی کد 98 در ساعت 18:30 مهرماه / نگارهی12) نقشهی پراکنش فراوانی کد 98 در ساعت 21:30 تیرماه یافتهها در این پژوهش فراوانی رخداد کدهای مربوط به توفان تندری در مقیاسهای زمانی ساعتی و ماهانه در دورهی آماری 1388-1365 به کمک دادههای 46 ایستگاه همدید بررسی شد.
این بررسی نشان داد چرخهی دما در مقیاسهای زمانی گوناگون، نقش بزرگی در فراوانی رخداد پدیدهی توفان تندری بازی میکند؛ به گونهای که بیشترین فراوانی رخداد پدیده به دلیل حاکمیت فرایند همرفت دامنهای در فصل بهار مربوط به فصل بهار و در مقیاس ساعتی مربوط به ساعتهای بعدازظهر میباشد."