چکیده:
ماموران پلیس در فرآیند کشف جرم برای انجام ماموریـت هـای تعقیـب ، دسـتگیری ، بازداشـت و تفتـیش ، بـا مخاطرات خاص مشاغل پلیسی مواجه هستند که بعضا ممکن است به واسطة انجام خسارت غیرعمدی مسئول شناخته شوند. لذا تحمیل ایراد خسارت از این حیث ممکن است پیامدهای نامطلوبی در انجام وظایف ماموران ایجاد کند. این پژوهش با هدف شناخت عوامل معافیت ماموران پلیس از مسـئولیت مـدنی در مرحلـة کشـف جرم در حقوق ایران و حقوق تطبیقی انجام گرفت . روش مقاله ، توصیفی - اسـنادی و بـا توصـیف و تحلیـل قوانین و رویه های قضایی پیرامون معافیت پلیس از مسئولیت مدنی ، به بررسی مصادیق معافیـت هـای مـاموران پلیس در کشف جرم پرداخته است . مقاله با بررسی طیف وسیعی از قوانین ، آرای صادره از مراجع قضایی و نیز مراجعه به کتب ، مقالات علمی ، سایت های معتبـر اینترنتـی و سـایر آثـار پژوهشـی موجـود، بـه تحلیـل موضوعات مقاله در حقوق ایران و حقوق تطبیقی پرداخته است . نتایج تحقیق نشان می دهـد در حقـوق ایـران ماموران پلیس با حمایت قانونی عـواملی همچـون اعمـال حاکمیـت ، دفـاع مشـروع ، تقصـیر و پـذیرش خطـر زیان دیده ، اضطرار، دستور مقام قضایی می توانند به طور کامـل از مسـئولیت مـدنی معـاف شـده یـا در جبـران خسارت آنان تخفیف داده شود. در حقوق تطبیقی ، ماموران پلیس بر اسـاس دو نـوع معافیـت شـامل معافیـت مطلق و مشروط از مسئولیت مدنی به طور کامل معاف شده یا در پرداخت خسارت آنان تعدیل شده است . برابر این رویه ، ماموران صرفا در اجرای دستورات مقام قضایی و ادای شهادت از معافیت مطلـق برخوردارنـد و در عمدة ماموریت های پلیسی ، مشمول معافیت مشروط می باشـند کـه مهـم تـرین معیـار سـنجش برخـورداری از معافیت مشروط نیز وجود دلیل معقول بر اساس معقولیت عینی است .
خلاصه ماشینی:
"به عنوان نمونه ، هنگامی که مأمور پلیس در فرآینـد کشـف جرم ، برابر قانون موظف به دستگیری متهم است و به منظور انجام این امر ضرورت پیـدا می کند به سوی وی تیراندازی کند، بایستی مراقب باشد به نحـوی تیرانـدازی کـرده کـه کلیة شرایط تیراندازی قانونی را رعایت کرده و از طرفی ، به دیگر شهروندان یا اموال آنان خسارتی وارد نشود یا هنگامی که مأمور پلیس در فرآیند تعقیب و گریز، لازم می داند بـا سرعت بسیار بالایی رانندگی کند، ممکن است خطراتی را برای خود و سایر شهروندان در پی داشته باشد که قاعدتا تحت شرایطی و بر اساس قواعـد عـام مسـئولیت مـدنی ، بایـد نسبت به جبران خسارت اقدام کنند.
لیکن ، تحمیل مسئولیت مدنی بر مأموران پلیس در فرآیند کشف جرم ممکن است به چند دلیل صحیح نباشـد: اول اینکـه موجـب احتیـاط بیش از حد مأموران در تلاش برای کشف جرم می شود، در حالی که بـا شـرایط امـروزی جامعه و تنوع و پیچیدگی جرائم ، لازم می شود مأموران در شـرایط بسـیار حساسـی وارد شوند که اتخاذ تصمیم بسیار سخت خواهد بود؛ به نحوی که اگر از حدود مقررات قانونی عدول کنند، تحت تعقیب خواهند بود و از طرفی ، چنانچه از انجام اقدام بـه موقـع قصـور کنند نیز مسئولیت خواهند داشت .
Civil liability in criminal justice, Sixth Edition, Published Routledge Taylor & francis Group, London and New York.
Police Liability and Risk Management, Published CRC press Taylor & francis Group, boca raton London New York."