چکیده:
در سراسر مرزهای کشور سکونتگاه هایی (شهری- روستایی) وجود دارد که معیشت غالب آن ها بر پایه مبادلات بازرگانی میباشد. این نوع از فعالیت به نوبه خود باعث تغییرات مختلف اقتصادی، فضایی و اجتماعی در این قبیل از شهرها شده که این تغییرات خود پیامدهای مختلفی نیز به همراه داشته است . در این راستا دولت در سال ١٣٧٢ اقدام به تاسـیس بازارچـه هـای مـرزی نمـود تـا عـلاوه بـر کـاهش امـر قاچـاق ، بتوانـد باعـث کـاهش بیکـاری و مهاجرت های برون منطقه ای نیز شود. مقاله حاضر به بررسی این موضوع مـیپـردازد کـه بازارچـه هـای مـرزی و اقتصاد مبادلاتی چه نقشی در تغییرات شهری ایفا مینمایند در این بررسی شهر بانه بـه عنـوان نمونـه انتخـاب شـده است . اگرچه بخش زیادی از اقتصاد این شهر هنوز بر پایه قاچاق و اقتصاد مبادلاتی غیررسـمی اسـت و سـابقه ای دیرینه در این شهر دارد اما با تاسیس بازارچه های مرزی بخشی از اشتغال غیررسـمی جـای خـود را بـه مبـادلات مرزی رسمی و قانونی داده است . بر این اساس در تحقیق حاضر به بررسی بازتاب هـای مبـادلات مـرزی از سـال
١٣٧٥ الی ١٣٩٥ در شهر بانه پرداخته شده است . جهت تحلیل این تغییرات از تکنیک SWOT استفاده شده است .
در شهر بانه با سه دسته تغییرات اقتصادی، اجتماعی و فضایی روبرو هستیم که با توجه بـه نقـش مبـادلات مـرزی موردبررسی قرارگرفته اند. نتایج تحقیق نشان دهنده تاثیر گسترده مبادلات مرزی بـر توسـعه فضـایی، اقتصـادی و اجتماعی این شهر میباشد. نتایج حاصل از تحلیل سوات نیز نشانگر ایـن مطلـب اسـت کـه مبـادلات مـرزی بانـه اگرچه تاثیراتی را بر توسعه شهری داشته است اما به دلیل وابستگی به قاچاق که مهم ترین تهدید مبادلات مـرزی در بانه میباشد مانع از دستیابی به توسعه پایدار شهری خواهد شد.
خلاصه ماشینی:
"جدول شماره ٦: ماتریس عوامل داخلی (نقاط قوت ) توان های مبادلاتی شهر بانه قوت ها ضریب نمره نمره نهایی 1 وجود زیرساخت های تجاری 0,03 4 0,12 2 انگیزه اهالی برای توسعه تجاری 0,03 4 0,12 3 نزدیکی به مراکز جمعیتی بزرگ 0,03 3 0,09 4 ارزان بودن قیمت کالاهای موجود نسبت به نقاط دیگر 0,02 3 0,06 5 وجود جاذبه خرید برای مسافرت مردم به شهر بانه 0,03 3 0,09 6 وجود زیرساخت های مناسب مانند جاده دسترسی 0,03 3 0,09 7 سهولت دسترسی به جاده های اصلی کشور 0,02 4 0,08 8 اعتقـاد مسـئولین بـه اشـتغال زایـی از طریـق توسـعه بازارچـه هـای تجاری 0,01 3 0,03 9 وجود زیرساخت های دیگر مانند مراکز اقـامتی مناسـب در شـهر بانه 0,02 3 0,06 10 سهولت استفاده از خدمات و امکانات شهری برای مردم محـل و مسافران 0,03 3 0,09 جدول شماره ٧: ماتریس ارزیابی عوامل داخلی (نقاط ضعف ) توان های مبادلاتی بانه ضعف ها ضریب نمره نمره نهایی 1 عدم تمایل مسئولین برای سرمایه گذاری 0,03 2 0,06 2 عدم وجود برنامه ریزی درزمینۀ توسعه تجاری منطقه 0,03 1 0,03 3 نبود تسهیلات درمانی بهداشتی مناسب 0,04 2 0,08 4 نبود معابر مناسب در داخل شهر 0,03 2 0,06 5 عدم زیباسازی چهره شهر همگام با توسعه تجاری 0,03 2 0,06 6 نبود تسهیلات و امکانات اقامتی و رفاهی 0,02 2 0,04 7 تغییر کاربریهای مسکونی به تجاری در سطحی وسیع 0,03 2 0,06 8 عدم سرمایه گذاری دولتی در ارتباط با مناطق مرزی مانند بانه 0,02 2 0,04 9 کیفیت پایین اجناس وارداتی 0,03 2 0,06 جدول شماره ٥: اشتغال ایجادشده در ارتباط با گدشگی در شه بانه شغل سال 83 ر 84 ر 85 ر 95 مجتمع های تجاری 2500 3000 3700 15000 مکان های اقامتی و پذیرایی 80 85 98 500 دست فروشیها 170 270 400 850 مجموع 2750 3355 4198 16350 مأخذ: مطالعـات میـدانی، اداره میـراث فرهنگـی و صـنایع دسـتی و گردشـگری و اداره بازرگـانی شهرستان بانه ارزیابی نقاط قوت ها، ضعف ها، فرصت ها و تهدیدات موقعیت فعلـی بازارچـه هـای بانه ارزیابی عوامل داخلی (IFE) ماتریس ارزیابی عوامل داخلی، برای بررسی عوامل داخلی سازمان مـیباشـد."