چکیده:
دو نهاد خانواده و اجتماع بر یکدیگر تاثیر متقابل دارند و زوال و بقای هریک در دیگری اثرگذار است. یکی از عوامل پایداری خانواده، وفاداری زوجین است و نقض آن به بنیان خانواده لطمه وارد می کند. لذا در این مقاله به بررسی و تبیین مسئله نقض وفاداری زوجین و ضمانت اجراهای حقوقی و کیفری آن در نظام حقوقی ایران پرداخته شده است. روش پژوهش حاضر، توصیفی و تحلیلی است. برای گردآوری اطلاعات نیز از روش کتابخانه ای با استفاده از راهبردها و ابزارهای متنوعی ازجمله اسناد، کتب، مقالات، سایت های اینترنتی، متون چاپی نمایه شده در بانک های اطلاعاتی و دیگر منابع مرتبط موجود در کتابخانه های عمومی، تخصصی یا دیجیتال بهره گرفته شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد نقض وفاداری در قالب سه دیدگاه قابل بررسی است و نظری که ترجیح دارد این است که زوجین از برقراری رابطه نامشروع با دیگران خودداری کنند. ضمانت اجرای نقض وفاداری زوجین در دو قالب مسئولیت مدنی و کیفری است. مسئولیت مدنی شامل مطالبه خسارت مادی و معنوی از جانب شخص زیان دیده و طلاق است. چند روش برای مطالبه طلاق وجود دارد. طلاقی که از سوء معاشرت زوج ناشی شده است، یک طلاق قضایی و از نوع بائن است. مسئولیت کیفری هم در صورت اثبات جرم، مجازات رابطه نامشروع را دارد و همچنین می تواند شامل حد مربوطه باشد. اگرچه شاید تصور شود مسئولیت شخص یک مسئولیت قراردادی صرف است ولیکن این چنین نیست؛ زیرا نکاح قرارداد خصوصی نیست و آثاری دارد که به طرفین تحمیل می شود. قرارداد نکاح با نظم عمومی مرتبط است و باید قواعد آمره آن از جانب زوجین رعایت شود. در حقوق کشور ما، رابطه نامشروع زوجین با دیگران از جرائم عمومی است، البته اگر ضمن عقد نکاح شرط شده باشد که در صورت سوء معاشرت، همسر حق طلاق دارد، از باب مسئولیت قراردادی است.
خلاصه ماشینی:
"لذا در حقوق ایران ، در خصوص نقض وفاداری زوجین ضمانت اجراهای کیفری و حقوقی در نظر گرفته شده است (کاتوزیان ، ١٣٨٢: ٢٢١-٢٢٣؛ شریعتمداری، ١٣٨٩: ٩٣ و ٩٥؛ یوسف زاده ، ١٣٩٠: ١٠٩ و ١١٣؛ رسولی، ١٣٨٧: ٥٤؛ جلالی، ١٣٨٩: ١١٨-١٢٣؛ روشن ، ١٣٨٩: ٧٧-٧٨؛ میرخانی: ١٣٧٨، ٣٨؛ نجفی پازوکی: ١٣٧٨، ٦٨ و حمیتی واقف : ١٣٨٦، ١١٣).
هم چنین ، در صورت نقض تکلیف وفاداری از سوی مرد و درصورتیکه رابطۀ نامشروع با زنان دیگر برای او به صورت عادت درآید، زن میتواند به موجب مادة ١١٣٣ قانون مدنی و باوجود شرایط مقرر در مادة ١١٣٠ این قانون ، تحت عنوان سوء معاشرت و عسر و حرج ، از دادگاه تقاضای طلاق کند؛ مضافا این که محکومیت قطعی شوهر به جرم داشتن رابطۀ نامشروع نیز ازآنجاکه با حیثیت و شئون خانوادگی طرف دیگر متعارض است ، درصورتیکه موجب عسر و حرج برای زن شود، میتواند مستند درخواست طلاق همسر قرار گیرد.
لذا اگر سوء معاشرت مرد به آن حد برسد که ادامۀ زندگی مشترک را غیر قابل تحمل کند و موجب عسر و حرج زوجه شود، میتواند مصداق مادة١١٣٠ قانون مدنی قرار گیرد و زن درخواست اجبار شوهر به طلاق را میکند (امامی، ١٣٧٧: ٤٣٠؛ جعفرزاده ، ١٣٨٨: ٢٨٨؛ شریف ، ١٣٧٧: ٩٤؛ رستگار،١٣٨٣: ٢٣-٢٤؛ رسولی، ١٣٨٧: ٥٤؛ جعفری لنگرودی، ١٣٨٦: ١٥٩ و یثربی قمی، ١٣٨٨: ١٠١-١٠٢).
همچنین در قانون مجازات اسلامی مصوب ١٣٩٢، در مواد ٢٢٥، ٢٣٤، ٢٣٦، ٢٣٧ و ٢٣٩ (کتاب دوم - حدود) مجازاتی برای مرتکبان به زنا و لواط و مساحقه در نظر گرفته شده است و شخص بیوفایی که مرتکب این اعمال شده است ، در صورت اثبات قابل مجازات است ، البته باید شرایط احصان را نیز داشته باشد."