چکیده:
گرد و غبار در ده سال گذشته زیانهای اقتصادی، اجتماعی و زیستمحیطی فراوانی بر اقتصاد ایران بویژه در استانهای غربی وارد ساخته است. برآورد خسارات گرد و غبار میتواند به تبیین هزینه- فایده طرحها و اقدامات اجرایی دولت کمک زیادی نماید. در مطالعه حاضر، با استفاده از روشهای پارامتریک، بخشی از خسارات توفان گرد و غبار بر اقتصاد چهار استان غربی متاثر از این پدیده (آذربایجان غربی، کردستان، همدان و لرستان) در قالب کاهش ارزش ستاده کشاورزی در سالهای 91-1385 برآورد شد. نتایج حاصل نشان داد کل خسارات اقتصادی توفان گرد و غبار بر بخش کشاورزی چهار استان در دوره مزبور بر اساس چهار سناریوی کاهش ده، بیست، سی و چهل درصدی ارزش ستاده کشاورزی به ترتیب 4446 میلیون دلار، 10003 میلیون دلار، 17147 میلیون دلار و 26674 میلیون دلار بوده است. در سال 1388، هر یک روز تعطیلی بر اثر گرد و غبار بر مبنای «ارزش افزوده استانی»، 49 میلیون دلار و بر مبنای «متوسط ارزش افزوده کشوری» 102 میلیون دلار مجموعا بر اقتصاد چهار استان زیان وارد کرده است. در راستای مقابله با توفان گرد و غبار و کاهش آثار مخرب آن، برآورد تمامی خسارات توفان، برآورد هزینههای لازم برای کنترل کانونهای گرد و غبار، تدوین طرح کنترل کانونهای گرد و غبار و تبدیل آن به پروتکل منطقهای، پیگیری حقوق طبیعی شهروندان ایرانی از طریق سازمانهای بین المللی و منطقهای، تشویق دولت عراق به کنترل کانونهای گرد و غبار و جبران زیانهای اقتصای وارد بر کشاورزان استانهای منتخب توسط دولت پیشنهاد میشود.
Abstract Dust storm during the last ten years has made economic، social and environmental massive losses on the western provinces of Iran. Estimating the economic losses of dust storm helps to determine the cost - benefit of executive plans and actions. In this study، a part of the dust storm losses on the economy of highly vulnerable regions (West Azerbaijan، Kurdistan، Hamedan and Lorestan provinces) are estimated in the form of agricultural output value for the period 2006-2012 using parametric methods. The results show that under the four scenarios ten، twenty، thirty and forty percent decrease in agricultural output value، total economic losses to the agricultural of dust storms in four provinces during the study period were up to 4446، 10003، 17147 and 26674 million dollars respectively. In 2009 each closing day that officially announced by local government because of dust storm، has caused 49 million dollars lose based on "provincial value added" computation and 102 million dollars based on "average national value added" in these four provinces. In order to deal with the storm of dust and reduce its impact، assessment of all damages and dust storms، estimating the costs for dust control centers، develop a plan for dust control centers into a regional protocol، follow up the natural rights of citizens through regional and international organizations، encourage the Iraqi government to control the dust and compensate the economic losses incurred by farmers in selected provinces by government are recommended.
خلاصه ماشینی:
"تحلیل حساسیت خسارت روزانه تعطیلی ناشی از گرد و غبار بر مبنای آمار سال ١٣٨٨ (میلیارد ریال، میلیون دلار) استان مبنای محاسبه خسارت یک روز تعطیلی خسارت دو روز تعطیلی خسارت چهار روز تعطیلی خسارت ده روز تعطیلی ریالی دلاری * ریالی دلاری * ریالی دلاری * ریالی دلاری * آذربایجان ارزش افزوده استانی 173 17 346 34 692 68 1730 170 غربی ارزش افزوده کشوری 408 41 816 82 1632 164 4080 410 ک ارزش افزوده استانی 85 9 170 18 340 36 850 90 ردستان ارزش افزوده کشوری 179 18 358 36 716 72 1790 180 ارزش افزوده استانی 127 13 254 26 508 52 1270 130 همدان ارزش افزوده کشوری 230 23 460 46 920 92 2300 230 ل ارزش افزوده استانی 103 10 206 20 412 40 1030 100 رستان ارزش افزوده کشوری 192 19 384 38 768 76 1920 190 ارزش افزوده استانی 488 102 976 204 1952 408 4880 1020 مجموع ارزش افزوده کشوری 1010 40 2020 80 4040 160 10100 400 مأخذ: نتایج تحقیق * بر مبنای متوسط نرخ آزاد و رسمی دلار سال ١٣٨٨: (٩٩٥٠ ریال) جمع بندی و پیشنهادهای سیاستی توفان گرد و غبار می تواند بیشترین خسارت اقتصادی را به ترتیب بر بخش کشاورزی استانهای آذربایجان غربی ، همدان، لرستان و کردستان وارد کرد و در نوسان مقدار تولید و عملکرد در واحد سطح تولیدات زیربخش های باغی و زراعی تاثیرگذار باشد."