چکیده:
پژوهش حاضر به بررسی شیوههای گوناگون مستند و راهبردهای مداخله، بیان و مصور ساختن واقعیت و راههای به کار گرفته شده از سوی مستندساز با استفاده از روش اسنادی- توصیفی میپردازد. ارائه چارچوبی نظری برای شناخت تفاوتها میان مستندهای تلویزیونی، نحوه مداخله مستندساز، تفسیر او از دنیای پیرامون و سرانجام راهبردهای اتخاذ شده از سوی مستندساز در مواجهه با واقعیت، اهداف پژوهش حاضر میباشد. حرکت از حوزه گسترده و وسیع «دنیای واقعیت» به سمت برنامه مستند، الزاماً نوعی انتخاب و گزینش را به دنبال دارد که به دگرگونی ناگزیر در مراحل مختلف تولید برنامه میانجامد که نوعی «مداخله» محسوب میشود. فرضیه پژوهش بر این چارچوب نظری استوار است که برای درک بهتر نحوه مداخله مستندساز در انعکاس واقعیت میتوان از مقیاسی تحت عنوان «مستند بسته – مستند باز» بهره گرفت. این پژوهش سعی دارد، دو مقیاس نظری «میزان» و «نحوه مداخله» را در قالب نظریهای تحت عنوان «مستند باز و مستند بسته» بررسی کند و آن را به اثبات برساند.
خلاصه ماشینی:
"در این فیلمها، اجرای نقشها به بازیگران تعلیم دیده سپرده میشود؛ در ابتدا اینگونه وانمود میکنند که اینان افراد واقعی هستند، اما در اواسط یا در پایان فیلم که ماهیت ساختگی اجراها برملا میگردد، بیننده متوجه این حقه میشود که این امر صحت و اعتبار فیلم مستند را بهطور کلی زیر سؤال میبرد: فیلم مستند چه «حقیقتی» را دربارة خود فاش میسازد؟ این حقیقت از چه لحاظ با اجراها یا متون از قبل نوشته شده متفاوت است؟ چه قواعدی ما را بر آن میدارد که به اعتبار و صحت اجراهای مستند ایمان بیاوریم؟ نیکولز دربارة این شیوه مینویسد: «اگر جهان تاریخی، محل ملاقاتی را برای فرآیند مذاکره میان فیلمساز و موضوع در شیوه مشارکتی فراهم مینماید، فرآیند مذاکره میان فیلمساز و تماشاگر، مرکز اصلی توجه در شیوه انعکاسی میباشد، ما اکنون به جای دنبال کردن فیلمساز در روابط او با دیگر نابازیگران، به بررسی روابط فیلمساز با خودمان میپردازیم.
جدول 2- درجه مداخله و نوع نمایش اولیه و ثانویه 1 درجه پایین مداخله اولویت دادن به ارزش مدرک گونه وقایع برتری دادن به نمایش اولیه فرآیند معناسازی، تفسیر و برداشت بر عهده بیننده 2 درجه بالای مداخله اشاره به واقعیت بدون نشان دادن مستقیم آن برتری دادن به نمایش ثانویه فرآیند معناسازی، تحت تأثیر واسطههای بیانی به کار گرفته شده هر برنامه مستند، بینشی نسبت به جهان به وجود میآورد، ولی روش پافشاری هر برنامه بر تعبیری که ارائه میدهد و ارزشی که بر استدلالها میگذارد، ممکن است متفاوت باشد."