چکیده:
هویتجنسیتی بهعنوان یکی از وجوه مهم هویت انسان از مفاهیمی است که همواره محملی برای نظریهپردازی و واکاویهای علمی و پژوهشی قرار گرفته است. در اینمیان، هویتجنسیتی مردانه بهعنوان نیمهقوی جامعه و نحوه بازنمایی آن در رسانه تلویزیون، موضوع پژوهش حاضر است. این پژوهش با بهرهگیری از روش نشانهشناسی درصدد آن است نشان دهد هویت مردانه مردان سریال تلویزیونی ستایش به چه نحوی کدگذاری شده است. مهمترین نتایج این پژوهش نشان داد، مردان این مجموعه بهطورکلی در سهگروه مردان سلطهگر، سلطهپذیر و مستقل بازنمایی شده است که حضور مردان سلطهگر و سلطهپذیر بیش از مردان مستقل در این مجموعه انعکاس یافته است. همچنین بازنمایی صورت گرفته از مردان در این سریال، مشروعیت پدرسالاری را به چالش کشیده بهطوری که تصویری منفی از این نظام به مخاطب معرفی شده است.
خلاصه ماشینی:
"اما نکته اینجاست که به استناد متون جامعهشناسی، جامعه ایرانی جامعهای پدرسالار است؛ چنانکه رگههای آن را میتوان در تاریخ جمعی این کشور مشاهده کرد؛ حال باید دید که در این شرایط، وضعیت بازنمایی این گفتمان در محصولات فرهنگی بهویژه رسانههای تصویری چگونه است؟ پژوهش حاضر درصدد بررسی این نکته است که مردان به تصویر کشیده در سریال تلویزیونی ستایش، در کدام یک از انواع مردانگی قرار میگیرند.
با دقت در سبک زندگی و نحوه تعامل وی با اطرافیان و در نظر گرفتن رمزگان کنشی، زبانی، غیرکلامی، فنی و ایدئولوژیک و همنشینی آنها در بافتکلی سریال، مخاطب با شخصیت مستبد، سلطهجو و خودرأی حشمت فردوس مواجه است؛ معانی ضمنی که در بیشتر صحنههای این سریال رمزگذاری شدهاند، این نتیجه را به ذهن مخاطب متبادر میسازد که نحوه بازنمایی هویتجنسیتی در این سریال به سمت پدرسالاری افراطی با کنشهای خشونتآمیز و تکبعدی تمایل دارد؛ ندامت و پشیمانی حشمت فردوس از گذشته خود، القاکننده جهتگیری منفی سریال به این نوع از مردانگی است.
پژوهش حاضر نشان داد رسانهای چون تلویزیون -که بهعنوان مهمترین بازوی فرهنگی شناخته شده است- در شرایطی که باید در خدمت تحکیم خانواده و تثبیت نقشهای جنسیتی و تعادل در خانواده باشد، نظام پدرسالار را در تقابل با نظام ما در سالار قرار میدهد و با پرداخت روایی، سینمایی و معناآفرینی به تقبیح آن میپردازد تا جاییکه این نظام را نظامی خشن و دیکتاتورماب بازنمایی میکند و در نهایت، با چنین بازنمایی، تصویر سیاه افراطی برای مخاطب طراحی میکند و بر خودپنداری و هویتجنسی مردان تأثیر میگذارد."