چکیده:
نقش و جایگاه روستاها در فرایندهای توسعه اقتصادی، اجتماعی و سیاسی در مقیاس محلی، منطقه ای، ملی و بین المللی و پیامدهای توسعه نیافتگی مناطق روستایی چون فقر گسترده، افزایش فاصله طبقاتی، بیکاری، مهاجرت و ... موجب توجه به توسعه روستایی شده است. در این راستا، پژوهش حاضر بر آن است تا با رویکرد آینده پژوهی، پیشران های تاثیرگذار در توسعه روستاهای ایران را ارائه نماید. روش تحقیق مبتنی بر روش دلفی است.در ابتدا،با استفاده از رویکرد تحلیل پنج نیروی پورتر[1] برای محیط خرد و تحلیل STEEP (اجتماعی، تکنولوژیکی، اقتصادی، محیط زیست و سیاسی) برای محیط کلان، عوامل کلیدی، رویدادها و پیشران های موثر در توسعه روستایی توسط کارشناسان گروه دلفی انتخاب شدند سپس برای تعیین پیشران های اصلی از نظر اهمیت، میزان تاثیر گذاری و فقدان قطعیت از تحلیل تاثیر متقابل پیشران ها و مدل تحلیل سلسله مراتبی استفاده شده است. براساس نتایج بدست آمده مهم ترین فاکتورهای کلیدی به ترتیب اهمیت؛ مشارکت، سرمایه گذاری و کار آفرینی، تربیت نیروی انسانی متخصص، منابع طبیعی، درآمدزایی، طرح هادی روستایی، مالکیت منابع، تکنولوژی، خدمات و گردشگری است. بر اساس نظر کارشناسان پنج عامل اول در توسعه روستایی از اهمیت زیادی برخودار می باشند که قطعیت و عدم قطعیت پیشران های آنها به بحث گذاشته شده تا اقدامات مناسب برای کنترل و هدایت آن ها در راستای توسعه روستایی ایران برنامه ریزی گردد.
خلاصه ماشینی:
"تغییر گفتمان نوسازی به گفتمان پساتوسعه ، «تغییرات اقلیمی ، جهانی شدن» (٧٣ :٢٠١٦ ,Thompson ;٨١٠ :٢٠١٢ ,Evers )، «تحریم های اقتصادی »، «رشد شهرنشینی » (٤٦ :٢٠١٥ ,Honnery &Moriarty )، «مهاجرت» (٢٠١٠ ,et al &Davoudi ;٢٠٠٧ ,Westholm &Amcoff )، سیاست - های رشد جمعیت ، «توسعه ی ف اوری اطلاعات و ارتباطات» (٢٠١٤ ,Vallauri) بحرانهای زیست محیطی همانند کاهش و خشکی منابع آبی و دیگر حوادث و رویدادهایی هستند که برنامه ریزی توسعه ی روستایی را با چالش عدم قطعیت روبه رو ساخته اند؛ بنابراین برنامه ریزی کارآمد توسعه ی روستاهای ایران مستلزم شناخت و درک عمیق وقایع و لحاظ کردن آنها در تدوین برنامه هاست .
از میان پیشران های یادشده مهاجرت روستا- شهری که تأثیر زیادی در شکل نگرفتن نیروی انسانی متخصص و کارآمد دارد (کلانتری و دیگران، ١٣٩٢) از دیگر پیشرانهای مؤثر در نیروی انسانی اثر می پذیرد و از عدم قطعیت بالایی برخوردار است ؛ به عبارتی تحقق کاهش مهاجرت روستا- شهری مستلزم گسترش تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات، تغییر گفتمان برنامه ریزی و توجه به جوامع روستایی ، ثبات اقلیم است ؛ درنتیجه می توان گفت تحقق نیافتن این پیشرانها شرایط دافعی را در جوامع روستایی به وجود آورده است که باعث فرار نیروی انسانی ماهر شده و شکل - گیری این عامل کلیدی در جامعه ی روستایی را با «ابهام» روبه رو ساخته است ."