چکیده:
امروزه کرویدورهای ارتباطی یکی از اجزای مهم اقتصاد ملی محسوب شده و ازطرف دیگر، به دلیل نقش آن در تمرکز و توزیع جمعیت و فعالیت، نقش غیرقابل انکاری در شکل گیری ساختار فضایی مناطق برعهده دارند؛ از این رو، هدف این پژوهش، تحلیل نقش کریدورهای ارتباطی بر ساختار فضایی جمعیت و فعالیت (در اینجا صنعت و معدن) در استان خراسان رضوی است. روش تحقیق کمی بوده و رویکرد آن توصیفی- تحلیلی است. به منظور جمع آوری داده ها از شیوه ی اسنادی و برای تحلیل داده ها، از روش های موران و رگرسیون وزنی جغرافیایی با استفاده از نرم افزار GeoDa و ArcGIS استفاده شده است. نتایج یافته ها نشان می دهد که بین تراکم شبکه ی ارتباطی و ساختار فضایی جمعیت و فعالیت در استان رابطه ی مستقیم و مثبتی وجود دارد. علاوه بر این، یافته ها نشان می دهد که استان خراسان رضوی باوجود ظرفیت های مختلف در فرایند توسعه ی خود، از الگوی فضایی قطبی پیروی کرده و تمرکز شدید فعالیتی و جمعیتی در مرکز استان آشکارا به چشم می خورد؛ بنابراین، ایجاد و تقویت کانون های توسعه در محورهای اصلی ارتباطی می تواند از شدت تمرکز آن کاسته و به تقویت تعادل فضایی آن کمک کند.
خلاصه ماشینی:
"تحلیل الگوی فضایی استان خراسان رضوی در یک جمع بندی کلی از نتایج حاصل از روشهای مورد بررسی ، بـرای پاسـخ بـه پرسـش دوم تحقیق که مربوط به چگونگی الگوی فضایی استان خراسان رضوی برمبنای معیارهـای کریـدور ارتباطی بود، می توان گفت که به طور کلـی ، سـاختار فضـایی اسـتان باتوجـه بـه تمرکـز شـدید جمعیتی و به تبع آن، تمرکز فعالیتی در مرکز استان و محدودهی پیرامونی آن، به صورت قطبی - شده است و یک فضای اشباعشده در استان وجود دارد و تنها در بخش های محدودی از اسـتان مانند محور مشهد- چناران و مشهد- بینالود تمرکز فعالیتی وجود دارد که مـی توانـد بـه عنـوان کریدور توسعه مطرح شود.
/ شکل ٨: رابطه ی ساختار فضایی جمعیت و فعالیت و کریدورهای ارتباطی در استان خراسان رضوی بنابراین ، باتوجه به تحلیل ها و نقشه های به دست آمده برای پاسخ به پرسش دوم تحقیق ، می توان گفت که استان خراسان رضوی علی رغم وجود ظرفیت های مختلف در فرایند توسعه ی خود، همچنان از الگوی فضایی قطبی و متمرکز پیروی می کند؛ به طوری که تمرکز شدید فعالیتی و جمعیتی در مرکز استان آشکارا به چشم می خورد که این امر باعث از هم گسیختگی فضایی و بی نظمی در استقرار مراکز شده است ؛ بنابراین ساختار فضایی استان در وضعیت موجود کمتر تحت تأثیر کریدورهای توسعه قرار دارد."