چکیده:
تغییر اقلیم یکی از مهم ترین چالش های بشر در سده جاری است. حوادث طبیعی ناشی از آن مانند خشک سالی ها، طوفان، سیل های شدید، گرما، سرماهای بی موقع، بالا آمدن سطح آب دریاها، شدت آفات و بیماری های گیاهی، نابودی جنگل ها، مراتع و... خسارات جبران ناپذیری را در سطح کره زمین سبب شده است. خشک سالی پدیده ای خزنده و پیچیده است که ناشی از کمبود بارش و افزایش درجه حرارت بوده و برخلاف سایرحوادث، پیش بینی ابتداء، مدت و انتهای آن نیز دشوار است. استان خراسان جنوبی از سال 1377 تاکنون باخشکسالی مواجه بوده است. هدف اصلی این تحقیق تحلیل داده های هواشناسی، تعیین مدت خشکسالی، طول دوره، نواحی دارای استعداد بالای خشکسالی براساس شاخص بارش استاندارد (SPI)، شاخص درصد نرمال و شاخص دهک ها و خصوصیات آماری بارش ماهانه ایستگاه های سینوپتیک استان خراسان جنوبی و شهر بیرجند در فاصله سال های 1368 تا 1395 و سپس بررسی دلایل و پیامدهای اقتصادی– اجتماعی و زیست محیطی و ارائه راه کار بوده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که در طول این دوره شدیدترین خشکسالی در سال های آبی 1380- 1378، مرطوب ترین سال منطقه، سال آبی 1370- 1369 و از سال 1377 تاکنون میزان بارندگی استان نزدیک به نرمال و یا خشکسال بوده و در بین شهرستان های استان، بیشترین میزان خشکسالی به ترتیب مربوط به ایستگاه های قائن، خوسف، بشرویه، طبس و فردوس است.
خلاصه ماشینی:
"هدف اصلی این تحقیق تحلیل دادههای هواشناسی ، تعیین مدت خشکسالی ، طول دوره، نواحی دارای استعداد بالای خشکسالی براساس شاخص بارش استاندارد (SPI)، شاخص درصد نرمال و شاخص دهکها و خصوصیات آماری بارش ماهانه ایستگاههای سینوپتیک استان خراسان جنوبی و شهر بیرجند در فاصله سالهای ١٣٦٨ تا ١٣٩٥ و سپس بررسی دلایل و پیامدهای اقتصادی– اجتماعی و زیست محیطی و ارائه راه کار بوده است .
نتایج این پژوهش نشان می دهد که در طول این دوره شدیدترین خشکسالی در سالهای آبی ١٣٨٠- ١٣٧٨، مرطوبترین سال منطقه ، سال آبی ١٣٧٠-١٣٦٩ و از سال ١٣٧٧ تاکنون میزان بارندگی استان نزدیک به نرمال و یا خشکسال بوده و در بین شهرستانهای استان، بیشترین میزان خشکسالی به ترتیب مربوط به ایستگاههای قائن ، خوسف ، بشرویه ، طبس و فردوس است .
براساس محاسبات دادههای آماری شاخص بارش استاندارد، شاخص درصد نرمال و شاخص دهکها در طول این دوره شدیدترین خشکسالی در سالهای آبی ١٣٨٠- ١٣٧٨، مرطوبترین سال منطقه نیز در دوره آماری، مربوط به سال آبی ١٣٧٠-١٣٦٩ و از سال ١٣٧٧ تاکنون، میزان بارندگی استان، نزدیک به نرمال و یا خشکسال بوده است .
[in Persian] − -Rahimzadeh, Mohamadzadeh, Kardanmoghadam, Hooshmand, "Zoning Drought Areas According to SPI and CZI Indices and by Using Geostatistics (Case Study: South Khorasan Province)", First National Conference of Applied Researches on Water Resources of Iran, Kermanshah Industrial University, pp."