چکیده:
هر یک از گونه های ادبی دارای ویژگی های سبکی خاصی هستن د که شناخت سبک آنها موجب حصول
درک درست تری از آنها خواهد شد. هجویه سرایی به عنوان یکی از این گونه های ادبی، بارها مورد توجه شاعران واقع شده و آثار قابل ملاحظه ای در این نوع بوجود آورده اند. یکی از مشهورترن سرایندگان و سرآمدان این نوع ادبی حطیئه است که آثار قابل توجه ای در این زمینه دارد. مقاله حاضر بر آن است تا ضمن بررسی ویژگی های سبکی هجویات حطیئه، آنها را از نظر سطوح ادبی، فکری، زبانی مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد. در سطح ادبی، علم بیان و همچنین صنایع لفظی و معنوی مورد بررسی قرار گرفته؛ در سطح فکری، بن مایه های فکری و همچنین مضامین هجوی شاعر بررسی می شود و نهایتا در سطح زبانی، ویژگی های زبانی و موسیقایی اشعار هجوی شاعر مورد واکاوی قرار می گیرد، تا به واسطه این عوامل، شناخت هر چه بهتر و دقیق تری از هجویات حطیئه به دست آمده و زمین ة مطالعه و فهم بهتر این نوع از اشعار را فراهم سازد.
خلاصه ماشینی:
"حطیئه ابیات را بـه گونـه ای در کنار یکدیگر قرار می دهد که دارای ارتباط و پیوند با یکدیگر و بیانگر یک اندیشه و فکـر هستند؛ البته این وحدت ناشی از آن اسـت کـه شـعر او همیشـه زایـدة گـرایش بـه تکسـب نمی باشد؛ بلکه زاییدة تنفر، نارضایتی و کینه ای است که نسبت به هجـو شـوندگان خـویش داشته است ؛ زیرا اگر برای تکسب بود، در سیاق اغراض گوناگون شعری ارائه مـی شـد، تـا نظر طرف مقابل را جلب و چیزی از او بستاند.
٢. سطح فکری این سطح ، از یک سو به بررسی بن مایه های فکری و اندیشه حطیئه پرداخته و عوامـل و انگیزه های ترغیب کننده وی به سرایش هجو را مورد بررسی و تحلیل قرار می دهـد، و از سوی دیگر به تبیین مضامین و صفاتی می پردازد که شاعر در هجویات خویش برای آزردن و رنجاندن خصم و دشمن خویش بکار گرفته است .
از نظر سطح ادبی الف ) میزان صور خیال در اشعار هجوی حطیئه هر چند ناچیز اسـت ، ولـی در نهایـت دقت به کار رفته است ؛ زیرا، او با مهارت و نکته بینی خاصی ، به زیبایی از عناصـر خیـال در اشعار خویش بهره می جوید و زمینه تحقیر بیشتر هجو شونده را فراهم می سازد.
او بیشتر تیرهای هجاآلود خویش را به عیوب خلقی همچون بخل و خساست می آمیـزد و بـه سـوی هجو شوندگان نشانه می گیرد؛ بنابراین ، هجویات حطیئه را می توان به عنوان مرجعی مناسب برای شناخت صفات و ویژگی های ناهجار دوران زندگی اش مورد مطالعه قرار داد."