چکیده:
اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﺎ ﻫﺪف ﺑﺮرﺳﯽ اﺛﺮﺑﺨﺸﯽ درﻣﺎن ﭘﺬﯾﺮش و ﺗﻌﻬﺪ ﺑﺮ اﻓﺴﺮدﮔﯽ، اﺿﻄﺮاب، ﭘﺮﺧﺎﺷﮕﺮی و ﮐﯿﻔﯿﺖ زﻧﺪﮔﯽ ﺑﯿﻤﺎران دﯾﺎﻟﯿﺰی ﺑﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ اﺟﺮا درآﻣﺪه اﺳﺖ. روش ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﯿﻤﻪ ﺗﺠﺮﺑﯽ ﺑﺎ ﻃﺮح ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن، ﭘﺲ آزﻣﻮن و ﮔﺮوه ﮐﻨﺘﺮل ﺑﻮد. ﻧﻤﻮﻧﻪ ﭘﮋوﻫﺶ ﺷﺎﻣﻞ 30 ﺑﯿﻤﺎر دﯾﺎﻟﯿﺰی ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻧﻤﻮﻧﻪ ﮔﯿﺮی در دﺳﺘﺮس از ﺑﯿﻦ ﺑﯿﻤﺎران ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﮐﻨﻨﺪه ﺑﻪ ﺑﯿﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺷﻬﺪای ﻟﻨﺠﺎن اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪﻧﺪ و ﺑﻪ ﺻﻮرت ﮔﺰﯾﻨﺶ ﺗﺼﺎدﻓﯽ در دو ﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺶ ﮐﻨﺘﺮل ﮔﻤﺎرده ﺷﺪﻧﺪ )ﻫﺮ ﮔﺮوه 15 ﻧﻔﺮ(. ﺗﻤﺎم ﺑﯿﻤﺎران ﻃﯽ ﺳه ﻣﺮﺣﻠﻪ ﭘﯿﺶ آزﻣﻮن، ﭘﺲ آزﻣﻮن و ﭘﯿﮕﯿﺮی 2 ﻣﺎﻫﻪ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻫﺎی اﻓﺴﺮدﮔﯽ )ﺑﮏ و ﻫﻤﮑﺎران، 2000(، اﺿﻄﺮاب )ﺑﮏ و ﻫﻤﮑﺎرا 1990(، ﭘﺮﺧﺎﺷﮕﺮی )ﺑﺎس و ﭘﺮی، 1992( و ﮐﯿﻔﯿﺖ زﻧﺪﮔﯽ )ﺳﺎزﻣﺎن ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺑﻬﺪاﺷﺖ، 1989( را ﺗﮑﻤﯿﻞ ﮐﺮدﻧﺪ. ﮔﺮوه آزﻣﺎﯾﺶ ﻃﯽ 8 ﺟﻠﺴﻪ 90 دﻗﯿﻘﻪ ای درﻣﺎن ﭘﺬﯾﺮش و ﺗﻌﻬﺪ را درﯾﺎﻓﺖ ﮐﺮدﻧﺪ. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺤﻠﯿﻞ وارﯾﺎﻧﺲ ﺑﺎ اﻧﺪازه ﮔﯿﺮی ﻣﮑﺮر ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ درﻣﺎن ﭘﺬﯾﺮش و ﺗﻌﻬﺪ ﻫﻢ در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﭘﺲ آزﻣﻮن و ﻫﻢ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﭘﯿﮕﯿﺮی ﺑﺮ ﮐﺎﻫﺶ اﻓﺴﺮدﮔﯽ، اﺿﻄﺮاب و ﭘﺮﺧﺎﺷﮕﺮی و ﺑﻬﺒﻮد ﮐﯿﻔﯿﺖ زﻧﺪﮔﯽ ﺑﯿﻤﺎران ﺗﺄﺛﯿﺮ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ )0/05 <P(، ﺿﺮاﯾﺐ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﺑﺮای ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎی ﻓﻮق ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ 173 ،0/263 ،0/134 0/204 ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪ. ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﯿﺮی ﺷﺪ ﮐﻪ ﻣﯽ ﺗﻮان از درﻣﺎن ﭘﺬﯾﺮش و ﺗﻌﻬﺪ در ﺟﻬﺖ ﮐﺎﻫﺶ اﻓﺴﺮدﮔﯽ، اﺿﻄﺮاب و ﭘﺮﺧﺎﺷﮕﺮی و همچنین بهبود کیفیت زندگی بیماران دیالیزی استفاده کرد.
خلاصه ماشینی:
"نتایج با استفاده از تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر نشان داد که درمان پذیرش و تعهد هم در مرحله پس آزمون و هم مرحله پیگیری بر کاهش افسردگی، اضطراب و پرخاشگری و بهبود کیفیت زندگی بیماران تأثیر داشته است (٠/٠٥ >P)، ضرایب تأثیر برای متغیرهای فوق نیز به ترتیب ٠/١٣٤، ٠/٢٦٣، ١٧٣ و ٠/٢٠٤ به دست آمد.
جدول (٥) نتایج تحلیل کوواریانس چندمتغیری بر افسردگی، اضطراب ، پرخاشگری و کیفیت زندگی مجموع درجه میانگین ضریب متغیر F معناداری مجذورات آزادی مجذورات اتا افسردگی ٢٤٦/٥٣ ١ ٢٤٦/٥٣ ١١/٩١ ٠/٠٠٢** ٠/٢٩٨ اضطراب ١١٧٨/١٣ ١ ١١٧٨/١٣ ٢٣/٧٧ ٠/٠٠١** ٠/٤٥٩ پرخاشگری ١٤١٤/٥٣ ١ ١٤١٤/٥٣ ١٦/٣٠ ٠/٠٠١** ٠/٣٦٨ کیفیت زندگی ٢٥٩٤/٧٠ ١ ٢٥٩٤/٧٠ ٢٧/٨٨ ٠/٠٠١** ٠/٤٩٩ **P<0/01 نتایج پژوهش نشان داد که آماره های مختلف آزمون از قبیل اثر پیلای، لامبدای ولیکز، هلتینگ و ریشه روی نشان میدهند که درمان پذیرش و تعهد بر روی متغیرهای پژوهش گروه های آزمایش و کنترل تاثیر معناداری داشته اند (٩/٤٢ = F، ٠/٠٠١= P) و میتوان نتیجه گرفت که حداقل بین یکی از متغیرهای وابسته پژوهش شامل افسردگی، اضطراب ، پرخاشگری و کیفیت زندگی تفاوت معنادار وجود داشته است .
A Counselling Student, Azad University, Khomaini Shar Branch Abstract This study was aimed to investigating effectiveness of acceptance and commitment based therapy on the depression, anxiety, aggression, and life quality of Dialysis patients.
The results of analysis of variance and repeated measurements showed that acceptance and commitment therapy in post-test and follow- up had impact on reducing depression, anxiety and aggression and improving the life quality of Dialysis patients (p‹0.
Results showed that we can use acceptance and commitment therapy for reducing depression, anxiety and aggression as well as improving the life quality of Dialysis patients."