چکیده:
در نظام آموزشی ما علوم انسانی، با وجود فرهنگ غنی اسلامی ـ ایرانی، کاستیهای فراوانی دارد. علوم تربیتی که شاخهای از علوم انسانی است، به دنبال پرورش انسانهای موثر و کارآمدی است که استعدادهای آنها شکوفا شده است. در تعلیم و تربیت اسلامی تربیت انسان کامل با بهرهگیری از معارف دینی امکانپذیر است. موفقیت نظامهای آموزشی، مستلزم توجه به آموزههای وحیانی است. از سوی دیگر یافتههای بشری در علوم تربیتی نیز نباید مغفول واقع شود. در این رابطه به سه رویکرد تعلیم و تربیت اسلامی به منزلة نظام توصیفی، استنباطی و استنباطی ـ تاسیسی اشاره شده است تا نسبت علوم تربیتی با معارف وحیانی تبیین شود. در این مقاله موضوع علوم انسانی، انسان و ماهیت او که موضوع اصلی علوم انسانی است، نسبت بین علوم تربیتی و تعلیم و تربیت اسلامی و عناصر مهم آن بررسی میشود.
Human sciences have lots of deficiency in our educational system. Educational sciences as a part of human sciences، tried to educate efficient people who their talent have to actualize as a sign of god perfection in power. Paying attention to God Commandment is required to be succeed in this affair. In addition، consequences of scientific researches in educational sciences have to be considered. In this case، three Islamic educational approaches are specified. In this article، first we discuss about human sciences، human and its nature as a basic subject of human sciences، the relation between educational sciences and religious sciences. Then we explain the role of Education in sight of Islamic and classic sciences by specifying the fields of human sciences.
خلاصه ماشینی:
در این رابطه به سه رویکرد تعلیم و تربیت اسلامی به منزلۀ نظام توصیفی ، استنباطی و استنباطی ـ تأسیسی اشاره شده است تا نسبت علوم تربیتی با معارف وحیانی تبیین شود.
در اسلام بر دو بعد فیزیکی و معنوی تأکیـد مـی شـود در حالی که در غرب معنویت نقش محوری ندارد و محور اصلی علوم تربیتـی انسـان شناسـی است و به همین دلیل بر شناخت یادگیرنده در فرایند تعلیم و تربیت تأکید می شود.
حال این سؤال مطرح است که آیا علوم انسانی در فرهنگ های مختلف هماننـد علـوم پایه و علوم زیستی ساختار نسبتا واحدی دارد و آیا ایـن علـوم در کشـور مـا و در غـرب هم معناست ؟ آیا مفهوم انسان در فرهنگ دینی و فرهنگ غربی یکسان است (حـداد عـادل ، ١٣٨٦)؟ پاسخ به این سؤالات مستلزم تبیین اثرپذیری علوم انسانی از جهان بینـی حـاکم بـر صاحب نظران این حوزه است .
دانش علوم تربیتی مجموعه معارفی است که از پژوهش و اندیشیدن دربارٔە امور مربوط به آموزش و پرورش انسان کامل صحبت می کند و قدمتی طولانی دارد، اما از زمانی که بـا روش مشاهده و آزمایش و توأم با تعقل به مطالعۀ منظم پرداخته اسـت علـم جدیـدی بـه حساب می آید.
در ایـن رویکـرد رابطـۀ تعلیم و تربیت اسلامی با سایر رشته های علوم تربیتی گسسته است ؛ زیرا ادعا می شود پاسخ همۀ مسائل تربیتی در متون دینی برای مجتهدی که دارای قدرت اجتهاد است ، وجـود دارد.