چکیده:
بسیاری از فلاسفة حقوق بر این باورند که ریشة تاریخی حقوق بشر به دو
قرن اخیر باز میگردد و آثار دانشمندانی چون لاک نقش انکارناپذیری در به
وجود آمدن و پیشرفت حقوق بشر داشته است. لذا حقوق بشر هیچ جایگاهی
در تعالیم دینی ندارد. به نظر نگارندگان اگر با دیدی کلی به اهداف حقوق
بشر و تعلیمات دینی بنگریم، پی می بریم که ادیان الهی نقش بسیار مهمی در
ارتقای حقوق بشر داشته اند. بنابراین، تردیدی نیست که مفاهیم عالیة انسانی
مانند کرامت انسانی، آزادی، برابری و ... ریشه در تعالیم الهی دارد و دین
کمک بسیاری بر پیشرفت حقوق بشر داشته است.
این مقاله بر آن است تا یکی از مفاهیم اولیه و بنیادین حقوق بشر یعنی
کرامت انسانی را در تعالیم اسلامی مورد بررسی قرار داده و جایگاه آن را در
اسلام تحلیل نماید.
خلاصه ماشینی:
"کرامت انسانی یا حیثیت ذاتی انسان که در اعلامیۀ جهانی حقوق بشر به عنوان مبنای اصلی برای تدوین حقوق بشــر مورد نظر بوده ، عبارت اســت از ملاحظۀ انســان از آن حیث که انسان است و انســان از این حیث ، عزیز، شریف و ارجمند است .
» (القرطبی ، (332 :1420 در نظام حقوقی اســلام اصل اولی در مورد هر انسان برائت است ؛ لذا نمی توان افراد را به جرمی متهم نمود و آنان را سرزنش و مجازات کرد، مگر این که دلیل کافی برای اثبات جرم وجود داشــته باشد.
٤-٢- کرامت انسانی در اسناد بین المللی منشــور ملل متحد با ذکر مصیبت از دو جنگ جهانی خانمان سوز، یکی از اهداف ملل متحد را در پیشبرد و تشویق احترام به حقوق بشر و آزادی های اساسی برای همه قلمداد نموده است .
در واقع این اعلامیه ، بیان دیدگاه ها و برداشــت های اجلاس از موازین اسلامی در زمینه های مختلف می باشد و در بســیاری از مسائل حقوق بشــر که امروزه مطرح است ، حق تقدم را به اسلام داده اســت و در بخش دوم اعلامیه تحت عنوان توصیه ها، در زمینۀ حقوق بشــر به دولت های اســلامی توصیه هایی می نماید که در قانونگــذاری و اجرا آنها را به کار بندند.
بنابراین ، اندیشۀ احترام به کرامت انسانی تفکری نیست که نظام فلســفی غربی مبدع آن باشد و اندیشمندان اسلامی به دنبال تطبیق موازین اســلام با این تفکر باشــند؛ بلکه این اندیشه قرن ها توسط قرآن و سنت مورد تأکید قرار گرفته است ."