چکیده:
جایگاه زنان در جاهلیت، از موضوعه ای مورد توجه پژوهشگران است. با نگاه ی اجمالی مشخص
میشود که پژوهشگران به گونه ای ناقص به کندو کاو در مباحث خانوادگی و فرد ی در جاهلیت
پرداخته اند. در مباحث جایگاه زن در جاهلیت بیشتر به مسئله دختر کش ی و انواع ازدواج و طلاق در
جاهلیت پرداخته شده و از تبیین دیگر ابعاد حیات زنان، به ویژه جایگاه مادر غفلت گردیده است. بر ای ن
اساس، در این پژوهش تلاش شده است بهمنظور فهم دقیقتر جایگاه مادر در جاهلی ت و صدر اسلام،
پاسخی برای این پرسشها یافت شود: مادران در عصر جاهلی از چه جایگاهی برخوردار بودند؟ آیا آنها
نیز همچون همسران و دختران از موقعیت پستی برخوردار بودند یا جایگاهی بهتر داشتند؟ آی ا در اسلام
همه آداب و رفتارهای جاهلیان، به چالش کشیده شده است؟ یا آنکه اسلام برخی از این معارف را ک ه
منطبق با معیارهای پذیرفتنی است، تایید کرده؟ در این مقاله، مباحثی همچون وضعیت انتساب به مادران،
نقش مادر در تربیت فرزند و نقش مادر در نام گذاری فرزند، به گونه ای تطبیقی میان جاهلیت و اسلام
بررسی میشود
خلاصه ماشینی:
بر این اساس، در این پژوهش تلاش شده است بهمنظور فهم دقیقتر جایگاه مادر در جاهلیت و صدر اسلام، پاسخی برای این پرسشها یافت شود: مادران در عصر جاهلی از چه جایگاهی برخوردار بودند؟ آیا آنها نیز همچون همسران و دختران از موقعیت پستی برخوردار بودند یا جایگاهی بهتر داشتند؟ آیا در اسلام همة آداب و رفتارهای جاهلیان، به چالش کشیده شده است؟ یا آنکه اسلام برخی از این معارف را که منطبق با معیارهای پذیرفتنی است، تأیید کرده؟ در این مقاله، مباحثی همچون وضعیت انتساب به مادران، نقش مادر در تربیت فرزند و نقش مادر در نامگذاری فرزند، بهگونهای تطبیقی میان جاهلیت و اسلام بررسی میشود.
شنفری ـ شاعر عیار ـ نیز به مادر آزادة خویش مینازد و میگوید: انا ابن خیار الحجر بیتا و منسبا و أمی ابنة الأحرار لو تعرفینها «من از نظر خاندان و نسب، فرزند صاحبان دامنهای نیک هستم؛ و اگر مادرم را بشناسید، او نیز دختر آزادگان است» (همان، ج21، ص 205) مقدامبن زید ـ بزرگ بنی حیبن خولان ـ نیز افتخار به مادرش را با افتخار به پدرش در سرودهاش جمع کرده، میگوید: نمتنا الی عمرو عروق کریمهو أمی ذات الخیر بنت ربیعه و خولان معقـود المکارم و الحمدضریة من عیص السماحة المجد «رگ و ریشههای ارجمندی، ما را به عمرو میرساند و به داییهایی که حمد و ستایش بر آنها بسته شده است.
آمنه رسول خدا( در سفر عمرهای که به صلح حدیبیه انجامید، هنگامی که از منطقة ابواء عبور میکرد فرمود: «خداوند به محمد( اجازه فرموده است که قبر مادرش را زیارت کند» آنگاه کنار قبر مادر خود آمد و آن را اصلاح کرد و گریست.