چکیده:
ﭼﻨﺪی اﺳـﺖ ﻛﻪ »ﻧﻈﺮﻳﻪی ﺳـﺮﻣﺎﻳﻪ اﺟﺘﻤـﺎﻋﻰ« ﻛﻪ اﻓﺮادی ﻫﻢﭼـﻮن ﻛﻠﻤﻦ، ﭘﻴﺮ ﺑﻮردﻳﻮ و ﭘﻮﻧﺘﺎم ﺑﺪان ﭘﺮداﺧﺘﻪاﻧﺪ، در ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن و در اﻳﺮان ﻣﻮرد ﺗﻮﺟـﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘـﻪ اﺳﺖ. ﺑﻮردﻳﻮ ﻧﻈـﺮات ﺑﺴﻴﺎر ارزﺷـﻤﻨﺪی در اﻳﻦ ﺧﺼﻮص دارد ﻛﻪ ﻣﺎ ﺑﻪ ﺑﺨﺸـﻰ از آنﻫﺎ ﻛﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﻰ دﻳﻦ اﺳﺖ، ﭘﺮداﺧﺘﻪاﻳﻢ. ﺑﻮردﻳﻮ از ﭘﻴﺮوان ﻣﻜﺘﺐ اﻧﺘﻘﺎدی اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﻦ ذﻫﻦ و ﻋﻴـﻦ راﺑﻄﻪای ﻋﻤـﻴﻖ ﺑﺮﻗﺮار ﻣـﻰﻛﻨﺪ و در ﻫـﻤﻴﻦ ارﺗﺒـﺎط، دﻳﻦ را ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﻣـﻰدﻫﺪ. اﮔﺮﭼﻪ او ﻣﺴﺘـﻘﻴﻤﺎ ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻌـﻪﺷﻨﺎﺳﻰ دﻳﻦ ﻧﭙﺮداﺧـﺘﻪ اﺳﺖ، اﻣﺎ از ﺑﺮﺧﻰ آﺛﺎر او ﻣﻰﺗـﻮان ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎﻳﻰ را ﺑﻴﺮون ﻛﺸﻴﺪ و ﺳـﺎزﻣﺎن داد ﻛﻪ ﺟﺎﻳﮕﺎه دﻳﻦ را در دﺳﺘﮕﺎه ﻧﻈﺮی او ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻰﻛﻨﺪ. در اﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﺎر، ﺿﻤﻦ ﺑﺮرﺳﻰ اﻳﻦ دﻳﺪﮔﺎه، ﺳﺮﻣﺎﻳﻪی اﺟﺘﻤﺎﻋﻰ
را در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻣﺘﻐـﻴـﺮﻫﺎی دﻳﻨـﻰ، و رواﺑﻂ اﻳﻦ ﻧﻈﺮﻳـﻪ را ﺑﺎ ﺑﺴﺘـﺮﻫـﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﻰ دﻳﻦ ﻣﺒﻴﻦ اﺳـﻼم ﻣـﻮرد ﻣﺪاﻗﻪ ﻗﺮار دادهاﻳﻢ. ﻫﺪف از اﻳـﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺪاﻧﻴﻢ، ﻧﻈﺎم اﺟﺘﻤﺎﻋﻰ اﺳﻼم ﺳﻴﺴﺘﻤﻰ ﭘﻮﻳﺎﺳﺖ ﻛﻪ داﻧﺸﻤﻨﺪان، ﻣﺘﻔﻜﺮان و ﺑﻪوﻳﮋه روﺣﺎﻧﻴﺖ ﻣﻌﻈﻢ ﺑﻴﺶ از ﭘﻴﺶ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺪان ﺑﭙـﺮدازﻧﺪ و دﺳﺘﮕﺎه ﻧـﻈـﺮی و ﻋﻤﻠﻰ اﻳﻦ ﻧﻈـﺎم را ﺗﺎ ﺑﺪانﺟـﺎ ﻛـﻪ ﻣﺘﻮن و ﻣﻨﺎﺑﻊ اﺳﻼﻣﻰ اﺟﺎزه ﻣﻰدﻫﺪ، اﺳﺘﺨﺮاج ﻛﻨﻨﺪ ﺗﺎ ﻧﺴﻞ ﺟﺪﻳﺪ در دﻳﺪﮔﺎﻫﻰ ﻛﺎرﺑـﺮدی ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ، از آن ﺑﻬـﺮهﻣﻨﺪ ﺷـﻮﻧﺪ. ﻣﺎ ﻧﻴﺰ ﺳﻌـﻰ ﻛﺮدهاﻳﻢ، ﺳﻪ ﻋﻨﺼﺮ اﺳﺎﺳﻰ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪ در ﺑﺴﺘﺮﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﻰ اﺳﻼم ﺑﻨﻤﺎﻳﺎﻧﻴﻢ ﺗـﺎ راﻫﻨﻤﺎﻳﻰ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺮای اﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪاﻧﻰ ﻛﻪ دﻏﺪﻏـﻪی دﻳﻦ دارﻧﺪ. ﺑﻪوﻳﮋه ﺑﻪ ﻣﻌﻠﻤﺎن، دﺑﻴـﺮان و ﻣﺪرﺳﺎن ﻣﺤﺘـﺮم آﻣﻮزش و ﭘﺮورش ﻛﻪ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤـﺎ ﺑﺎ اﻳﻦ ﭘﺪﻳﺪهﻫـﺎ ﺳـﺮوﻛﺎر دارﻧﺪ، ﻣﺆﻛﺪا ﺗﻮﺻﻴـﻪ ﻣﻰﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﺷﺒﻜﻪی رواﺑﻂ اﺟﺘﻤﺎﻋـﻰ را ﻛﺎﻣﻼ ﺟﺪی ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ و ﻧﺴﻞ ﺟﺪﻳﺪ را در ﺗﺮﺑﻴﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﺑﺎ ﻃﺮاﺣﻰﻫﺎی دﻗﻴﻖ ﻳﺎری رﺳﺎﻧﻨﺪ.