چکیده:
مقطع تاریخی بین ١٣٢٠ تا ١٣٤٥ به لحاظ افت و خیزهای ســـیاســـی و ظهور گرایش های فکری متنوع در تاریخ معاصـر ایران بسـیار حائز اهمیت اسـت . در این مسیر، مترجمان نیز به مثابه عاملان اجتماعی که با بافت اجتماعی این دوره پیوند محکمی داشته اند، از این افت و خیزها و گرایش های فکری تاثیر پذیرفته یا بر آن ها تاثیرگذاشته اند. پژوهش حاضر بر آن اســـت تا رابطه بین رفتار مترجمان و ســـاختارهای اجتماعی فرهنگی حاکم بر آنان را در قالب نظریه جامعه شـناسـی تولیدات فرهنگی بررسی نماید. به این منظور، با استفاده از دو مفهوم اصــلی عادت واره و میدان در این نظریه ، ســیر تحول نشــر کتاب در ایران و نقش مترجمان در این ســیر مورد مطالعه قرار میگیرد و به فراخور مطالب گردآوری شــده تاثیر صنعت نشر بر شکل گیری عادت وارة مترجمان نیز بررسی میشود. در نهایت ، چنین به نظر میرســـد کـه هرچـه میدان قدرت و به تبع آن میدان تولیدات فرهنگی زمینه را برای ظهور میدان نشـر به شـکل یک میدان مسـتقل و سلسله مراتبی بیشتر فراهم کنند، تاثیرگذاری این میدان بر عادت وارة مترجمان بیشتر میشود.
خلاصه ماشینی:
"به عبارتی، مترجمانی که بنا بر شـــرایط حاکم بر میدان تولیدات فرهنگی در دورة پهلوی اول برای معرفی فرهنگ غرب به ترجمۀ آثار عمدتا فرانســوی دســت میزدند و برای در امان ماندن از ســانســور دولتی به آثار رمانتیک فرانسـوی بیش از سـایر آثار توجه نشـان میدادند، با آغاز دورة پهلوی دوم عادت وارة متفاوتی از خود بروز دادند بدین صـورت که در پی از رونق افتادن میدان نشر در برابر شکوفایی میـدان مطبوعـات ، مترجمـان بیش از پیش بـه ترجمـۀ آثـار در مجلات متفاوت روی آوردند، به گونه ای که دســته ای از آنان به ترجمۀ ادبیات روســی در مجله های تحت حمایت حزب توده یعنی پیـام نو و نامۀ مردم پرداختند و بنا بر منویات دایرة تعلیمات عمومی حزب بر ترجمۀ آثار نویسندگان چپ از جمله پوشکین ، گورکی، لرمانتوف ، داستایوسکی، شولوخوف و غیره متمرکز شـدند.
در مورد مقطع تاریخی مورد نظر، به نظر میرسد که میدان نشر با وابستگی کامل به میدان قدرت روند تکاملی خاصــی را طی دورة ٢٤ســاله بین ١٣٢٠ و ١٣٤٥ طیکرده اســت و بنا بر میزان اســتقلال این میدان ، عادت واره مترجمان را تحت تأثیر قرار داده اســت ، بدین صـورت که در میدان نشـر وابسـته و تمایزنیافتۀ بین سال های ١٣٢٠ تا ١٣٣٢ مترجمان از عادت وارة آزادتری برخوردار بودند و به تبع آن جنبۀ سازمان دهی آن ها فعال تر بود، به طوری که انتخاب اثر و شـیوة ترجمه تماما در اختیار مترجم بود و مترجمان به نشر سمت و سو میدادند."