چکیده:
در این مطالعه برای ارزیابی کارایی زیست محیطی شرکت های برق منطقه ای کشـور از رویکرد دو مرحله ای استفاده شده است به این نحو که در گام اول ، کارایی زیسـت محیطـی شرکت های برق منطقه ای در بازه زمانی ١٣٨٣-١٣٩٣ بـا اسـتفاده از مـدل مـازاد مبنـا مـورد سنجش قرار گرفته ودر گام دوم عوامل موثر بر کارایی زیست محیطی بـا اسـتفاده از مـدل - های توبیت و حداقل مربعات معمولی ، مورد ارزیابی قرار گرفته است . نتایج حاصـل از گـام اول نشان می دهد کارایی زیست محیطی صنعت برق کشور در طی سال های ١٣٨٣ تـا ١٣٨٥ با افت کارایی مواجه بوده است در حالیکه بین سـال هـای ١٣٨٦ تـا ١٣٨٨ کـارایی زیسـت - محیطی روند صعودی داشته و در بازه زمانی ١٣٨٩-١٣٩٣ (بعد از آزادسازی قیمت حامـل - های انرژی ) افت محسوسی داشته است و در سال ١٣٩٣ با توجـه بـه کـاهش کـارایی بیشـتر شرکت ها، میانگین کارایی به کمترین مقدار (٠/٦٥) رسیده است . نتایج حاصـل از گـام دوم نشان می دهد که اندازه شرکت برق منطقه ای و متغیر مجازی آزادسـازی قیمـت حامـل هـای انرژی اثر منفی و متغیرهای نسبت برق تولید شده از نیروگاه هـای حرارتـی ، نسـبت گـاز بـه کار رفته در سوخت مصرفی ، میـزان بهـره بـرداری از ظرفیـت نیروگـاه هـا و ارسـال بـرق بـه شرکتهای دیگر اثر مثبت بر کارایی شرکت های بـرق منطقـه ای دارد. همچنـین نتـایج نشـان می دهد که دریافت انرژی از شرکتهای دیگر در دوره زمانی مورد بررسی اثـر معنـاداری بـر بهبود کارایی نداشـته اسـت . در پایـان ، نتـایج حاصـل از افـزودن یـک متغیـر جدیـد (متغیـر لگاریتم سرانه تولید ناخالص داخلی ) نشان داد کـه بجـز متغیـر نسـبت گـاز بـه کـار رفتـه در سوخت مصرفی ، اثرگذاری همه متغیرها از استحکام بالایی برخوردار است .
خلاصه ماشینی:
"در سال های اخیر تحلیل پوششی داده ها٢ (DEA) در مطالعات انرژی و محیط زیست و به خصوص برای ارزیابی کارایی صنعت برق مورد استفاده قرار گرفته است (لیو و همکاران ٣، ٢٠١٣).
پایگاه داده ها در این تحقیق با توجه به مبانی نظری بیان شده ، در گام اول به اندازه گیری کارایی 7 زیست محیطی شرکت های برق منطقه ای کشور از سال ١٣٨٣ تا ١٣٩٣ پرداخته می شود .
تشریح متغیرهای مؤثر بر کارایی نماد مورد استفاده نام متغیر واحد اندازه گیری نحوه محاسبه H نرخ برق حرارتی درصد نسبت برق تولید شده از نیروگاه های حرارتی به کل برق تولیدی G نوع سوخت مصرفی درصد نسبت گاز مصرف شده در کل سوخت مصرفی P نرخ بهره وری درصد نسبت ظرفیت عملی به ظرفیت نامی نیروگاه ها S اندازه شرکت نفر تعداد کارمندان IM دریافت برق میلیون کیلووات ساعت دریافت برق از شرکت های همجوار + دریافت برق برون مرزی EX ارسال برق میلیون کیلووات ساعت ارسال برق به شرکت های همجوار + ارسال برق برون مرزی Dum متغیر مجازی آزادسازی قیمت حامل های انرژی - سال های ١٣٨٩-١٣٩٣ برابر با یک و سال های قبل از ١٣٨٩ برابر صفر در نظر گرفته شده است .
در گام دوم اثر عوامل تأثیرگذار بر نمرات کارایی زیست محیطی شرکت های برق منطقه ای با استفاده از دو رگرسیون توبیت و حداقل مربعات معمولی ارزیابی شده است ."