چکیده:
فرسایش خاک توسط آب یکی ازمسائل مهم و اصلی تخریب منابع زیست محیطی است .پیشگیری و مهارآن درگستره حوزههای آبخیز یک نیاز اساسی است. یکی از پارامترهایی که میتواند به عنوان شاخصی از فرسایش مطرح باشد، تراکمزهکشی است که طول کلی آبراهه در هر واحد سطح حوزهآبخیز میباشد. هدف از این تحقیق اندازهگیری تراکم زهکشی و بررسی رابطه آن با فرسایش خاک درحوزههای آبخیز نرقشلاقی درشهرستان بیلهسوار، برگچای در شمال شهر رضی، سیاهپوش در جنوب شهرکورائیم، سقزچیچای در شرق اردبیل، آلوچهفولادلو درجنوبشرقی شهرستان اردبیل همگی واقع در استان اردبیل میباشند. در این تحقیق با دریافت تصاویرماهوارهای و عکسهوایی از سازمانهای مربوطه و با استفاده از نقشههای توپوگرافی و نرمافزارArcGIS، تراکم زهکشی درحوضههای مورد مطالعه محاسبه و تدقیق گردید و پس از تهیه نقشههای پایه از روش Mpsiac برای تعیین مقدارفرسایش مورد استفاده قرارگرفت و سپس همبستگی بین تراکم زهکشی ومقدار فرسایش محاسبه شد. نتایج نشانداد که با درنظرنگرفتن تیپهای فرسایشی سطحی، مکانیکی، تودهای درحوضههای مربوطه و ترسیم نمودار مربوط به تراکم زهکشی و فرسایش، رابطه بین این دوعامل بهتر شده و دراکثرحوضهها بین تراکم زهکشی و فرسایش همبستگی بالایی وجود دارد. در نهایت رابطه معنیداری بین تراکم زهکشی و مقدار فرسایش درتمام حوضهها ملاحظه گردید.
خلاصه ماشینی:
بررسی رابطه بین تراکم زهکشی و مقدار فرسایش (مطالعه موردی: پنج حوزه آبخیز در استان اردبیل ) نازآفرین کرمی زرندی *١، ابوالفضل معینی ٢، ابراهیم پذیرا 3 ١ دانشجوی کارشناسی ارشد گروه خاکشناسی، واحد علوم و تحقیقات ، تهران ، ایران ٢ استادیار گروه آبخیزداری، دانشگاه آزاد اسلامی واحدعلوم وتحقیقات ، تهران ، ایران ٣ استاد گروه خاکشناسی، دانشگاه آزاداسلامی، واحد علوم و تحقیقات ، تهران ، ایران تاریخ دریافت مقاله : ١٣٩٥/١/٣٠ تاریخ پذیرش مقاله : ١٣٩٥/٤/٥ 1 چکیده فرسایش خاک توسط آب یکی ازمسائل مهم و اصلی تخریب منابع زیست محیطی است .
هدف از این تحقیق اندازه گیری تراکم زهکشی و بررسی رابطه آن با فرسایش خاک در حوزه های آبخیز نرقشلاقی درشهرستان بیله سوار، برگچای در شمال شهر رضی، سیاهپوش در جنوب شهر کورائیم ، سقزچیچای در شرق اردبیل ، آلوچه فولادلو درجنوب شرقی شهرستان اردبیل همگی واقع در استان اردبیل میباشند.
هدف از انجام این تحقیق بررسی رابطه بین تراکم زهکشی و شدت فرسایش درحوزه های مختلف آبخیز استان اردبیل است .
برای محاسبه تراکم زهکشی از رابطه ذیل استفاده گردید: (رجوع شود به تصویر صفحه) ΣL= طول کل شبکه هیدروگرافی km 2 A = مساحت حوضه هیدروگرافی km برای برآورد مقدار فرسایش وتولیدرسوب ازروش Mpsiac استفاده شد که شامل پارامترهای زمین شناسی سطحی، خاک، آب و هوا، رواناب ، توپوگرافی، پوشش زمین ، استفاده از زمین ، وضعیت فرسایش درسطح حوزه آبخیز، فرسایش رودخانه ای به شرح جدول زیر میباشد.
(رجوع شود به تصویر صفحه) با تحلیل آماری توسط نرم افزارSpss وترسیم نمودار مربوط به تراکم زهکشی و فرسایش در تمامی حوضه های مورد مطالعه ملاحظه شد که رابطه معنیدار خطی بین تراکم زهکشی و فرسایش وجود دارد.