چکیده:
با توجه به اینکه استفاده از آب با کیفیت نامناسب سبب مشکلاتی از جمله شور شدن خاک، کاهش نفوذپذیری خاک و کاهش جذب آب توسط ریشه گیاه شده و منتج به کاهش بهره وری زراعی و یا حتی تهدید محصولات کشاورزی می شود، لذا بررسی کیفیت آب قبل از استفاده در کشاورزی بسیار لازم و ضروری است. بر همین مبنا در این تحقیق با استفاده از نمودارها و پارامترهای متداول در رده بندی کیفیت آب برای مصارف کشاورزی، و همچنین با استفاده از نرم افزار ArcGIS جهت نمایش گرافیکی تغییرات پارامترهای کیفی در محدوده منطقه مطالعاتی کلاچای، به بررسی و پهنه بندی کیفیت آب برای مصارف کشاورزی پرداخته شد. بر این مبنا کیفیت تمامی نمونه های آبهای زیرزمینی منطقه مورد مطالعه از نظر پارامترهایMR ،EC،SAR ، Na%،RSC ،pH ، KR،CR ، در نمودار رده بندیWilcox همه بجزw5 ، در نمودار رده بندی Gordon and Hailin w7وw14 و w15 و در نمودار رده بندی Doneen همه نمونه ها بجز w13وw14وw15در رده عالی برای مصارف کشاورزی قرار دارند. بر همین مبنا بر اساس پارامتر PS تنها w6وw8 دارای رده مناسب هستند. بر مبنای میزان همبستگی بین پارامترها، بیشترین همبستگی بین پارامترهایNa%وKR و کمترین میزان همبستگی بین پارامترهای EC و PI برقرار است.
خلاصه ماشینی:
بر این مبنا کیفیت تمامی نمونه های آب های زیرزمینی منطقه مورد مطالعه از نظر پارامترهایSAR،EC، MR ،pH، RSC،Na% ،CR،KR ، در نمودار رده بندی Wilcox همه بجزw٥ ، در نمودار رده بندی Gordon and Hailin w٧وw١٤ و w١٥ و در نمودار رده بندی Doneen همه نمونه ها بجز w١٣وw١٤وw١٥در رده عالی برای مصارف کشاورزی قرار دارند.
با توجه به آنچه گفته شد استفاده از پارامترهایی که بتواند به بررسی کیفیت آب بطور همزمان از نظر چند یون محلول پردازد سبب شده تا جهت بررسی مناسب بودن آب زیرزمینی از نظر کشاورزی رده بندیهایی صورت گیرد که هر یک به رده بندی کیفیت آب از نظر آن پارامتر می پردازند از جمله این پارامترها و روش های رده بندی متداول عبارتند از: پارامتر درصد سدیم محلول (%Na)، نسبت جذب سدیم (SAR)، مقدار سدیم کربنات باقی مانده (RSC)، رده بندی ویلکوکس ، رده بندی Gordon and Hailin، خطر شوری (١٩٨٧ ,Meybeck)، نسبت منیزیم (MH)، پتانسیل شوری خاک (PS)، رده بندی کلی (KR)،Corrosivity Ratio (٢٠٠٠ ,.
جهت رده ب ندی آبهای زیرزمینی منطقه مورد مطالعه برای مصارف کشاورزی از پارامترهای درصد سدیم محلول (%Na)، نسبت جذب سدیم (SAR)، مقدار سدیم کربنات باقی مانده (RSC)، نمودار رده بندی (١٩٥٥) Wilcox ، نمودار رده بندی (٢٠١٠) Gordon and Hailin، خطر شوری(EC)، نسبت منیزیم (MR)، پتانسیل شوری خاک (PS)، رده بندی کلی (KR)،pH ، نرخ خورندگی (CR) و نمودار رده بندی Doneen (١٩٦٢) برای اندیس نفوذ (PI) استفاده گردید.
(رجوع شود به تصویر صفحه) / شکل ١٣: نقشه هم ارزش تغییرات مکانی PS در منطقه مورد مطالعه Permeability index (PI) نفوذپذیری خاک تا حد قابل توجهی تحت تاثیر ترکیب و غلظت یون های آب استفاده شده برای کشاورزی است (٢٠١٢ ,Mahanta and Sahoo).