چکیده:
سید احمد مشهور به ادیب پیشاوری در حدود نیمه دوم قرن سیزدهم هجری در پیشاور یکی از شهرهای معروف پاکستان دیده به جهان گشود .هنوز چند سالی از تولد ادیب نگذشته بود که نظامیان انگلیس دست به اشغال پیشاور زدند ادیب به همراه پدر و بستگان خود در این جنگ شرکت کرد و کوشید زادگاه خویش را از تصرف بیگانگان بیرون آورد اما متاسفانه در این نبرد پدر، عموها و اغلب بستگان ادیب به قتل رسیدند . از این رو ادیب بنا بر پیشنهاد مادر پیشاور را ترک گفت و مدتی در شهرهای افغانستان و خراسان به تحصیل علوم معقول و منقول پرداخت و در اغلب علوم سرآمد عصر خود گردید .وی در سال ١٣٠٠ق به تهران هجرت کرد و تا پایان عمر در این شهر اقامت داشت . ادیب از میان شعرای بزرگ پیشین بیش از همه به شیوه خاقانی در سرودن قصاید توجه نشان داده و برای رساندن پیام های خود زبانی شبیه زبان خاقانی را برگزیده است به استقبال بعضی قصاید خاقانی می رود و بعضی قصایدش را پیروی می کند و گاه به رقابت با خاقانی می پردازد و خود را از او برتر می شمرد . در این مقاله بر آن بوده ایم تا تا بازتاب شعر خاقانی کبیر در شعر ادیب را به نظاره بنشینیم
خلاصه ماشینی:
"ادیب از میان شعرای بزرگ پیشین بیش از همه به شیوه خاقانی در سرودن قصاید توجه نشان داده و برای رساندن پیام های خود زبانی شبیه زبان خاقانی را برگزیده است به استقبال بعضی قصاید خاقانی می رود و بعضی قصایدش را پیروی می کند و گاه به رقابت با خاقانی می پردازد و خود را از او برتر می شمرد .
کثرت اطلاع او از فرهنگ اسلامی و علوم مختلف قدیم و تبحرش در لغت فارسی و عربی باعث شد که شعرش مشحون از اطلاعات و معلومات مختلف گردد ادیب از میان شعرای بزرگ پیشین بیش از همه به شیوه خاقانی در سرودن قصاید توجه نشان داده و برای رساندن پیام های خود زبانی شبیه زبان خاقانی را برگزیده است .
همچون قصایدی با مطلع : دوشم خجسته ظل همای از در پدیدار آمده بگرفته چون مرغ سبای نامه به منقار آمده و یا: چون روز خود ندید سکندر در آینه بیهوده بود کردن اسکندر آینه ادیب کرارا از حیث هنر شعری و نیز خصال روحی و اخلاقی، خویشتن را با خاقانی در دو کفه ترازو نهاده و در این قیاس عمده مباهاتش به مقام سیادت و نیز وارستگی و بی نظری خویش در سرودن اشعار است : از حیث نسب ، خاقانی پور درودگر و فرزند علی نجار است ."