چکیده:
هنر موسیقی عصر شاهعباس همچون دیگر عرصههای هنر این دوران از سیاست و خطمشی سیاسی نهاد قدرت تاثیر پذیرفت. بررسی منابع موجود از توجه و علاقه ویژه شاهعباس اول به هنرهای گوناگون از جمله هنر موسیقی پرده بر میدارد و سازندگان، نوازندگان و خوانندگان را از جمله گروههایی معرفی مینماید که در سایه لطف، توجه و اقبال شاه عباس از جایگاهی در خور توجه در دربار صفوی برخوردار گردیده، به هنرنمایی و فعالیت در عرصه موسیقی پرداختهاند. کاربردهای مختلف موسیقی که در مراسم گوناگون بهویژه در اعیاد و جشنهای ویژه و مراسم تشریفاتی مورد استفاده قرار میگرفت، از رونق و رواج موسیقی در عصر شاهعباس از یکسو و حمایت، توجه و رغبت وی به موسیقی و فعالان و دست اندرکاران این عرصه هنری از دیگر سو خبر میدهد. نوشتار حاضر بر آن است که از طریق بررسی منابع موجود جایگاه موسیقی و موسیقی دانان را در پرتو توجه و تشویق شاه عباس نسبت به مقوله موسیقی آشکار نماید.
خلاصه ماشینی:
"ردپای موسیقی بزمی که میتوان با توجه به کارکردهای متنوع آن را به مثابه موسیقی مطربی، تشریفاتی ، آئینی، درباری و مجلسی نیز در نظر گرفت ، در خلال اطلاعات ارائه شده توسط منابع تاریخی، تذکره ها و سفرنامه های عصر صفوی و در موقعیتهای گوناگون قابل مشاهده و پیگیری میباشد و اطلاعات موجود در این قبیل منابع از برپایی مجالس جشن و طرب و شادمانی با حضور خوانندگان ، نوازندگان و رقاصان پرده بر میدارد.
میر صدرالدین محمد فرزند میرزا اشرف نستعلیق نویس و شاگرد مولانا مالک دیلمی، علاوه بر خوش نویسی در علم موسیقی و ادوار نیز دست داشته «در تصنیف قول و عمل ، نادره کار و نقش های بدیعش مجلس آرای شکفته طبعان و زبانزد گویندگان روزگار است » (منشی ترکمان ، ١٣٥٠: ١٧١/١) نامبرده در زمان شاه عباس اول بسیار مورد التفات و توجه قرار داشته و ملتزم رکاب مقام شاهی بوده است .
موسیقی مجلسی از رواج و رونق فوق العاده در مراسم گوناگون چون ازدواج ، اعیاد و جشن های گوناگون ، استقبال از سفرا و میهمانان خارجی، پیروزی در جنگ بر دشمنان برخوردار بوده و این همه را میتوان انعکاس رغبت ، اشتیاق و توجه شاه عباس اول به نمایش شکوه ، رونق و عظمت حکومت خویش از طریق حمایت از هنر موسیقی و هنرمندان این عرصه به شمار آورد."