چکیده:
هویت ملی از موضوعات محوری است و راههای ایجاد وفاق و همدلی، انسجام و همبستگی اجتماعی و استمرار در فرایندهای تعلق و هویتیابی از مهمترین دغدغههای سیاستگذاری به شمار میرود. شناسایی مبانی هویتبخش و همبستگی ساز، روشهای ایجاد احساس تعلق، تعهد و وفاداری به جامعه، چگونگی استمرار و رفع موانع تحقق و تداوم آن ضرورتی انکارناپذیر است.
موسسه مطالعات ملی، با سابقه چندین دهه فعالیت و حضور مستمر علمی در مسائل و مباحث مربوط به هویت و هویت ملی، بر آن شد تا برای کمک به برنامهریزان و تصمیمسازان کشور در حوزه سیاستگذاری تنوع فرهنگی، پیمایشی را در سطح ملی انجام دهد. بر این اساس، پژوهشی با عنوان «سنجش هویت جمعی ایرانیان» با حجم نمونه 15034 نفر از افراد 18 الی 65 ساله در سطح کشور (31 استان) در دی و بهمن 1393 انجام گرفت. یکی از متغیرهای این سنجش «دینداری»، در چهار بعد شناختی، اعتقادی، عاطفی و مناسکی بود. در مقاله حاضر به توصیف نتایج سنجش این بعد از هویت جمعی ایرانیان پرداخته شده است.
سوالهای تحقیق عبارتاند از: کم و کیف متغیر دینداری نزد شهروندان ایرانی چگونه است؟ و کدامیک از ابعاد متغیر دینداری نزد شهروندان ایرانی رجحان و برجستگی بیشتری دارد؟ نتایج تحقیق نشان میدهد که گرایش دینی و دینداری در جامعه ایران بالا است و در میان چهار بعد دینداری به ترتیب؛ بعد شناختی، بعد اعتقادی، بعد عاطفی و بعد مناسکی دارای اولویت و اهمیت است.
خلاصه ماشینی:
"مهم ترین دسـتاوردهای حاصـل از سـنجش ایـن بعـد از دین داری عبارت است از: الف ) اگر بخواهیم میزان گرایش و ابراز تمایل به گویـه (سـنجه )های بعـد اعتقـادی دین را با یکدیگر مقایسه کنیم ، بیشترین ابراز علاقه و وفاداری به سـنجه هـا بـه ترتیـب مربوط به گویه های: «تا چه حد به حقیقت قرآن بـه عنـوان کتـاب آسـمانی و بـه نبـوت حضرت محمد(ص ) به عنوان پیامبر برگزیده خدا اعتقاد داریـد» بـا ٦٤ درصـد فراوانـی موافقت کامل ؛ گویه : »اعمال خوب و بد انسان در روز جزاء محاسبه میشـود» بـا ٥٢/٩ درصد فراوانی موافقت کامل و گویه : «حجاب نشانه ایمان فرد مسلمان اسـت » بـا ٤٢/٦ در صد فراوانی موافقت کامل است .
توزیع فراوانی پاسخگویان در ستون های کاملا موافق و موافق گویای ایـن معناسـت کـه : در میـان گویـه هـای سـنجش بعـد اعتقـادی دین داری بالاترین نمره ی ارائه شده به ترتیب مربوط به گویه های: «اعتقـاد بـه حقیقـت قرآن به عنوان کتاب آسمانی و به نبوت حضرت محمد(ص ) بـه عنـوان پیـامبر برگزیـده خدا» با ٩٦/٥ درصد فراوانی؛ گویه «محاسبه اعمال خوب و بد انسان در روز جـزاء» بـا ٩٤/٦ درصد فراوانی و گویه »دین و ایمان به عنـوان مهـم تـرین راه غلبـه بـر مشـکلات زندگی فردی و اجتماعی» بـا ٨٧/٤ درصـد اسـت و ایـن گویـه هـا و انگیـزه هـا نقـش برجسته تری در مقایسه با سایر گویه ها در تقویت بعد اعتقادی دین داری پاسخگویان دارند."