چکیده:
اتانازی یا مرگ از روی ترحم یکی از مسائل جدید و چالش بر انگیز درحوزه ی حقوقی پزشکی است.
اتانازی از جمله مسائل بحث برانگیز پزشکی در محافل مذهبی و حقوقی دنیا است. در اسلام زندگی به
قدری ارزش دارد که قرآن کریم نجات جان یک انسان را با نجات جان تمامی انسانها برابر میداند. مساله
خودکشی با همکاری پزشک و اتانازی با همکاری آگاهانه با بیمار در پایان بخشیدن به زندگی پردردو رنج
وی است. اتانازی یا قتل از روی ترحم یا مرگ آرام برای رهانیدن بیمار از درد و رنج جانگاه توسط
پزشک اتفاق می افتد. که در اغلب نظام های کیفری دنیا قتل عمد به شمار می رود. همچنان که در اسلام نیز اتانازی به هر شکل را جرم می دانند و لذا وظیفه پزشک صرفنظر از خواسته بیمار، بکارگیری تمام تلاش
خود در جهت بهبود و معالجه بیمار می باشد. علیرغم پیشرفت های چشمگیر دانش پزشکی، درمان ناپذیر
ماندن بعضی بیماری ها و طولانی شدن زندگی پردرد و رنج برخی بیماران باعث طرح این پرسش شد که
آیا انسان از حق مردن نیز همچون حق زنده بودن برخوردار است؟لذ این نوشتار به تبیین دیدگاه مختلف
پیرامون این مساله می پردازد
خلاصه ماشینی:
شوراي اخلاقي و قضايي انجمن پزشکي آمريکا اتانازي را اينگونه تعريف کردده است :«عمل ايجاد مرگ در يک بيمار لاعلاج که درد و عذاب غير قابل تحمل و بدون درماني دارد با روشي نسبتا سريع و بدون درد به دلايل ترحم انگيز» همچنين انجمن جهاني پزشکي، اتانازي را چنين تعريف کرده است : «اتانازي اجراي آگاهانه و عمدي عملي است که به طور آشکار قصد خاتمه دادن به زندگي فرد ديگري را دارد» (زهرا هاشمي و محمدجوادمرتضي، ص ٣٧) برخي محققان طرح مباحث مربوط به اتانازي را به قدمت تشکيل جوامع متمدن بري ميدانند و در روم و يونان باستان با پذيرش حق مرگ و اجازه دان به فرد براي نوشيدن سم شوکران نه تنها مرگ اختياري يا ارادي را قابل قبول ميدانستند، بلکه به ديگران نيز براي کمک به مرگ فرد در زماني که نياز بود اجازه ميدادند.
هرگاه بيمار از نظر حقوقي فاقد صلاحيت لازم براي تصميم گيري در مورد ادامه يا خاتمه ي حيات خود باشد؛يعني يکي از سه شرط عقل ، بلوغ و اختيار در وي تمام نباشد، به طور مثال بيمار بيهوش است يا در حالت کما باشد و يا به سن قانوني نرسيده باشد، در اين صورت اولياي قانوني بيمار، پزشک ، کميته اخلاق پزشکي درباره مرگ بيمار تصميم ميگيرند (توکلي غ ، ١٣٩١، دوره ٥ (شماره ٧):٢٧-١٣)که در اين صورت اتانازي «غير داوطلبانه » خواهد بود.