چکیده:
سکولاریسم، جریانی فکری بوده که نقش دین و باورهای دینی را در حوزه های گوناگون زندگی اجتماعی، کمرنگ کرده است. از جمله حوزه هایی که این فرایند در آن رسوخ کرده و در آن تاثیر گذاشته است، حوزه علم و دانش می باشد که امروزه از آن به علم سکولار یاد می شود. علم سکولار بر نگاه خاصی به جهان، انسان و طبیعت مبتنی است؛ نگاهی که فاقد دین مداری، دین باوری و دین محوری است. این موضوع برایند مبانی و اصول گوناگونی است که حذف خدا و دین از زندگی بشری، نقطه مشترک آن می باشد. سکولاریسم در جهان مسیحیت رشد کرده و بر مبانی فکری و نظری گوناگونی استوار است؛ مانند: مبانی هستی شناختی، دین شناختی، معرفت شناختی و انسان شناختی.
مقاله حاضر می کوشد ضمن اشاره به ویژگی های علم سکولار و تفاوت آن با علم دینی، مبانی و زیرساخت های سکولاری آن را مورد نقد و بررسی قرار دهد.
خلاصه ماشینی:
"این مبانی در چند دسته قابل تقسیم انـد: برخـی مبـانی بـه نـوع نگاهی مربوط است که عالم به جهان هستی دارد که از آن به مبـانی هسـتی - شناختی تعبیر می شود؛ برخی مبانی به حوزه انسـان شناسـی و نـوع نگـاه بـه ماهیت و جایگاه انسان مربوط است که مبانی انسان شناختی نـام دارد؛ برخـی نیز به حوزه دین یا معرفت و نوع نگاه نسـبت بـه آن مربـوط اسـت و...
نقد و بررسی : تفکر اومانیستی و فردمحوری ، اشکالات و نواقص فراوانی دارد: اولا، در چهارچوب معرفتی اومانیسم ، رابطه انسان با خدا، معنویت و ماورای طبیعت قطع می شود؛ زیرا در اومانیسم ، از یک سو آموزه های مبتنی بر بی خدایی حاکم است و از سوی دیگر، معنویت و ماورای طبیعت نیز در آن معنایی نـدارد و در نتیجه نظریاتی که خارج از دایره ادراک بشری و به طور تجربی و یا حسی باشند، ارزش علمی نخواهند داشت و وقتی نظریه ای فاقـد ارزش علمـی باشـد، نظریات دیگر که مبانی معرفت شـناختی آن سـازگار بـا رویکـرد ماتریالیسـتی و اومانیستی است ، جایگزین خواهد شد و این نظریات پایـه ، بـه عنـوان سـتون و چهــارچوب اصــلی علــوم انســانی رشــد خواهنــد کــرد (ر.
مبنای اصلی علم به ویژه علوم انسانی ، دین حداقلی است ؛ بدین معنا که دیـن در امور فردی و اخروی محدود شده است و در نتیجه ، قلمـرو و گسـتره آن در امور اجتماعی و علمی به حداقل کـاهش مـی یابـد و ایـن مسـئله در تحویـل و تحدید هدف بعثت و جهت گیری دعوت انبیا در امور بـاطنی ، فـردی و اخـروی ریشه دارد؛ از این رو، علم و دانـش نیـز از قلمـرو دیـن خـارج شـده ، ماهیـت سکولاری به خود گرفته است ."