چکیده:
اﺗﺨﺎذ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ راه ﮐﺎرﻫﺎﯾﯽ در ﻗﺎﻟﺐ ﻣﺠﺎزات ﻫﻨﺠﺎرﺷﮑﻨﺎن، اﻗﺪاﻣﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭘﺲ از ﮐﺎرﺑﺴﺖ راه ﮐﺎرﻫﺎی ﭘﯿﺸﮕﯿﺮاﻧﻪ و اﺻﻼﺣﯽ، ﺑﺎ ﻫﺪف ﺣﻔﻆ اﻧﺘﻈﺎم و ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، ﮔﺮﯾﺰﻧﺎﭘﺬﯾﺮ اﺳﺖ. ﺑﺮرﺳﯽ دﯾﺪﮔﺎه اﻣﺎم ﻋﻠﯽ ﻋﻠﯿﻪ اﻟﺴﻼم ﺑﺮای ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اﻗﺪاﻣﺎت ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮای ﺗﺤﻘﻖ ﻫﺪف ﻣﺬﮐﻮر و اﻟﮕﻮﮔﯿﺮی از آن در ﺟﺎﻣﻌﮥ دﯾﻨﯽ، ﯾﮑﯽ از ﺿﺮورت ﻫﺎی ﭘﮋوﻫﺸﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﮔﺰاره ﻫﺎی ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻣﻘﻮﻟﮥ ﻣﺠﺎزات از ﮐﺘﺎب ﻧﻬﺞ اﻟﺒﻼﻏﻪ اﺳﺘﺨﺮاج و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش ﮐﯿﻔﯽ و ﺑﻬﺮه ﮔﯿﺮی از ﺗﮑﻨﯿﮏ ﻧﻈﺮﯾﮥ ﻣﺒﻨﺎﯾﯽ، داده ﻫﺎ ﮐﺪﮔﺬاری ﺷﺪه و ﺳﭙﺲ در ﻗﺎﻟﺐ ﻣﻘﻮﻟﻪ ﻫﺎی ﻣﺤﻮری دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪی و در ﻧﻬﺎﯾﺖ، ﻣﻘﻮﻟﮥ ﮔﺰﯾﻨﺸﯽ ﺑﺎ ﻋﻨﻮان «ﻣﺠﺎزات ﻣﺠﺮﻣﺎن» اﻧﺘﺨﺎب و ﻣﻮرد ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ. از آﻧﺠﺎ ﮐﻪ داده ﻫﺎ ﻧﻈﺮی و ﻣﺘﻦ ﻣﺤﻮر ﺑﻮده، از روش ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﺤﺘﻮا ﻧﯿﺰ ﺑﺮای ﺗﻮﺻﯿﻒ آﻧﻬﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ. در اﯾﻦ راﺳﺘﺎ راه ﮐﺎرﻫﺎﯾﯽ از ﻗﺒﯿﻞ ﻣﺠﺎزات ﺑﺪﻧﯽ، ﻣﺠﺎزات روﺣﯽ و رواﻧﯽ، ﻣﺠﺎزات ﺳﻠﺐ ﺻﻼﺣﯿﺖ، ﻣﺠﺎزات اﻗﺘﺼﺎدی و ﺣﺘﯽ ﺑﺎ ﻣﺠﺎزات ﺳﻠﺐ ﺣﯿﺎت از اﻓﺮاد ﻫﻨﺠﺎرﺷﮑﻦ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﺑﺮﺧﯽ ﺟﺮم ﻫﺎ و ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺷﺮاﯾﻂ به ﮐﺎرﮔﯿﺮی ﻫﺮﯾﮏ از ﻣﺠﺎزات ﻫﺎ، از ﮐﻼم ﺣﻀﺮت ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪ.
خلاصه ماشینی:
سؤال تحقیق پژوهش حاضر در راستای کشف و توصیف مسئلۀ مذکور به دنبال پاسخ این سؤال اسـت کـه از مجموعه کلمات امام علی علیه السلام در نهج البلاغه چـه راه کارهـایی بـرای مجـازات هنجارشـکنان اجتماعی میتوان استنباط کرد؟ پیشینۀ پژوهش علیرغم وجود گزاره های مفید و شایان توجهی که در منـابع اسـلامی و از جملـه نهـج البلاغـه دربارة راه کارهای تربیت و جامعه پذیری افراد جامعه و نیز نقش اصلاح ساختارهای اجتماعی در جهت ایجاد روابط سالم و پرهیز از کنش های هنجارشکنانه وجود دارد، تحقیقی مطابق با عنـوان فوق یافت نشد؛ اما در عین حال ، به برخی از پژوهش ها میتوان اشاره کرد که رویکـرد آنهـا بـه صورت کلی ورود به مسئلۀ مجازات از منظر اسـلام و ملاحظـه دیـدگاه هـای حقـوقی و بعضـا اجتماعی در این زمینه است که مهم ترین و مرتبط ترین آنها با موضوع مقاله معرفی میشوند: - دری نجف آبـادی (١٣٧٩) در مقاله ای با عنوان «مبــارزه با فســاد در حکومت علوی علیه السلام »، ضمن اشاره به هدف و انگیزة امام علی علیه السلام از پذیرش حکومت و بررسی شرایط و زمینه هایی از دوران خلیفه سوم که منجر به برپایی حکومت امام گردید بحث کرده و احادیث مربوط به مبارزه حضرت با انواع مفاسد و نیز ویژگیهای قضات را مفصل توضیح داده است .