چکیده:
ایل قشقایی که از قرون گذشته در تاریخ سیاسی ایران نقش داشت، در قرن نوزدهم در دوره قاجاریه قدرت فراوانی کسب کرد و با نفوذ بیگانگان در کشور سر سازگاری نداشت. زمانی که پس از فتح هرات توسط ایران، قوای انگلیسی اعلام جنگ دادند و کشور عزیزمان را در معرض تاخت و تاز قرار دادند این ایل در کنار گروهها و طوایف دیگر وارد عرصه کارزار شد. هدف اصلی این پژوهش روشن کردن ابعاد مختلف حضور ایل قشقایی علیه انگلیسی ها در جنوب ایران در سال 1273 ه.ق است.
این پژوهش به شیوه توصیفی و تحلیلی بااستفاده از منابع آن روزگار و کتب مطالعاتی جدید و مقالات تدوین شده است.
نتیجه حاصله آن که؛ ایل قشقایی بنا به درایت و شجاعتی که ایلخان آن ها داشت وارد جنگ با انگلیسی ها شد و رشادت و دلاوری زیادی از خود نشان داد، اما افسوس که به دلیل فرماندهان نظامی ناکار آمد، نتوانست به موفقیت نهایی برسد از یک سو انگلیس پس از این رویداد نفوذ خود را در جنوب ایران بیش از قبل گسترش داد و از سوی دیگر ناصر الدین شاه پس از مساله هرات به علت مقاومت عشایر در این نبرد قدرت آن ها را با ایجاد ایل خمسه کم کرد.
خلاصه ماشینی:
"شهناز مسلمی (دانشجوی کارشناسی ارشد تاریخ ایران اسلامی ، دانشگاه الزهرا) ایل قشقایی و مسأله هرات در دوره ناصرالدین شاه چکیده ایـل قـشقایی کـه از قـرون گذشـته در تـاریخ سیاسـی ایـران نقـش داشـت ، در قـرن نـوزدهم در دورة قاجاریـه قـدرت فراوانـی کـسب کـرد و بـا نفـوذ بیگانگـان در کـشور سـر سـازگاری نداشـت .
نتیجــة حاصــله آنکــه : ایــل قــشقایی بنــا بــه درایــت و شــجاعتی کــه ایلخــان آنهــا داشت وارد جنـگ بـا انگلیـسی هـا شـد و رشـادت و دلاوری زیـادی ازخـود نـشان داد، امــا افــسوس کــه بــه دلیــل فرمانــدهان نظــامی ناکارآمــد، نتوانــست بــه موفقیــت نهــایی برسد ازیک سـو انگلـیس پـس از ایـن رویـداد نفـوذ خـود را در جنـوب ایـران بـیش از قبــل گــسترش داد و از ســوی دیگــر ناصــرالدین شــاه پــس از مــسأله هــرات بــه علــت مقاومت عشایر قشقایی در این نبرد قدرت آنها را با ایجاد ایل خمسه کم کرد.
ولـی بـاردیگر سیاسـت سـنتی دولـت مرکـزی فـائق آمـد و فرهادمیرزامعتمدالدولـه والـی جدیـد فـارس بـا سیاست سـرکوب خـود باعـث پناهنـدگی ایـل بیگـی قـشقایی بـه حـاج میـرزا آقاسـی شـده وقتی که محمدشاه درگذشت ایـن نارضـایتی هـا باعـث شـد کـه بـرای مـدتی شـیراز توسـط 2 ایل بیگی قشقایی محاصره شود.
بـدین ترتیـب یکـی از نیروهـایی کـه در جنـگ علیـه انگلیـسی هـا حـضور داشـت ایـل قشقایی بود که ایلخـان آنهـا بـه نـام محمـدقلی خـان قـشقایی بـود، وی پـسر پـنجم جـانی خــان ایلخــان قــشقایی بــود.
قـدرت ایـن ایـل در دورة قاجاریـه در زمـان فتحعلـی شـاه و ناصـرالدین شـاه افـزایش یافت بـه ویـژه زمـانی کـه ایلخـان آنهـا محمـدقلی خـان بـود و آنهـا پیونـدی نزدیـک بـا مـسأله هــرات داشــتند و یکــی از نیروهــای اصــلی در مقابلــه بــا انگلیــسی هــا بودنــد و پــس از تــصرف بوشهر وارد عرصة جنگ شدند."