چکیده:
از مشخصه های عادلانه بودن یک نظام جزایی، برخورداری از ضوابط و مقرراتی است که رعایت آنها موجب تحقق عدالت در نظام قضایی و دادرسی می شود، و به خاطر نقش بی بدیل آیین دادرسی کیفری در تضمین عدالت کیفری، در شریعت اسلامی بر داوری عادلانه بسیار تاکید شده و قضاوت به عنوان یکی از شئون امام معصوم علیه السلام و حاکم عادل اسلامی قلمداد گردیده است. بدین روی، یکی از مباحث مهم در نظام جزایی اسلام، چگونگی تحقق عدالت در نظام دادرسی کیفری است. مقاله حاضر به منظور معرفی عادلانه بودن نظام قضایی اسلام با بررسی متون فقه جزایی و سیره قضایی امیرمومنان علی علیه السلامو روایات اهل بیت علیهم السلام، ضوابط دادرسی عادلانه در نظام کیفری اسلام را با رویکردی توصیفی و تحلیلی، بیان کرده است که از جمله آنها، می توان به اصل «برائت»، ممنوعیت شکنجه و استقلال قاضی اشاره کرد.
خلاصه ماشینی:
"مقاله حاضر به منظور معرفی عادلانه بودن نظام قضایی اسلام با بررسی متون فقه جزایی و سیره قضایی امیرمؤمنان علی علیه السلامو روایات اهل بیت علیهم السلام، ضوابط دادرسی عادلانه در نظام کیفری اسلام را با رویکردی توصیفی و تحلیلی، بیان کرده است که از جمله آنها، می توان به اصل «برائت»، ممنوعیت شکنجه و استقلال قاضی اشاره کرد.
بدین روی، یکی از مسائل مهم در باب دادرسی این است که چه ضوابطی بر دادرسی عادلانه حاکم است؟ نظام حقوقی اسلام در این زمنیه، چه راه کارهایی ارائه داده است؟ قاضی چه اصولی را باید رعایت کند تا دادرسی او با عدالت سازگار باشد؟ در این مقاله سعی شده است با بررسی متون فقه جزایی و سیره قضایی امیرمؤمنان علیه السلام و روایات اهل بیت علیهم السلام راه کارهای نظام حقوقی اسلام به منظور تحقق عدالت در دادرسی کیفری ارائه و نقش هر کدام در تحقق دادرسی عادلانه تبیین گردد.
وقتی کسی متصدی امر قضاوت شد به نوعی استقلال کامل دارد؛ یعنی در برابر سایر نهادها، وزارت خانه ها و ادارات و همچنین سایر قوا استقلال دارد و باید مستقلا روی امور موضوعی پرونده کار کند تا بتواند امور حکمی را مطابق با حقیقت تشخیص دهد، و اگر اشخاص یا قدرت هایی بتوانند نوع تشخیص او را ـ که البته بدون تخلف نیز هست ـ تحت تأثیر قرار دهند، در چنین وضعیتی این نظام قضایی نمی تواند مجری عدالت باشد و توان دفاع مظلوم در برابر ظالم را نخواهد داشت و در نتیجه کارآمدی ندارد؛ زیرا به جای آنکه احقاق حق کند، در مواجهه با قدرت های بالاتر تضییع حق می نماید."