چکیده:
ارتباط بین دین و حقوق از جمله مباحث مطروحه در فلسفه دین و فلسفه حقوق است. فرض بر آن است که بین حقوق و شرع رابطه متقابلی وجود دارد. اندیشمندان مسلمان در تبیین این ارتباط نظرات گوناگون و بعضا متضاد داده اند. مفروض آن است که عقل توانایی درک بخشی از این روابط را دارد. اما سخن در میزان و معیار ارائه شده است. از نظر طباطبایی و مطهری هم شریعت و هم حقوق هر دو از سنخ اعتبارات هستند، و البته ملاک حقانیت اعتبارات را ارجاع به واقعیت مبتنی بر فطرت می دانند. بر این اساس راه فهم ثبات یا عدم ثبات احکام ارجاع به نیازهای ثابت یا متغیر است. عقلانیت طباطبایی و مطهری نظر مشهور در حوزه ارتباط حقوق و شرع است. عدم اعتبار ملاک اعلامی موضوع نوشتار حاضر است به طریقی که مشخص خواهد شد نظریه مطروحه هم در مرحله ثبوت و هم در مرحله اثبات و هم در عمل دچار نقصان است و با مشکلات عدیده ای مواجه است.
خلاصه ماشینی:
"نقد اول ؛ وجود ابهام در مفاهیم نسبی و به تبع آن دشواری اتخاذ موضع با استفاده از مفاهیمی کلی هم چون اصول و فروع از طرفی و کلیات و جزییات از طرفی ٧٨ دیگر هیچ کس نمی تواند از این نحوه از بیان ، دقیقا مشخص کند که کدام حیطه مربوط به عقل محض است و عقل می تواند تشخیص دهد که ثابت بماند و کدام حیطه مربوط به دین محض و فارغ از انتخاب عقل است .
به هر حال هم بر مبنای حقوق طبیعی و هم بر مبنای حقوق اعتباری می تواند این امر را بیان داشت چراکه هر اعتباری را حقوقی نمی دانیم ، برخی اعتبارات است که جنبه حقوقی پیدا می کنند و آن زمانی است که دارای ویژگی های اعتبار حقوقی بشود) برای حقوق شدیم و اگر حقوق را قابل شناخت توسط افراد دانستیم ، در این صورت باید به ملزومات آن هم پایبند شد.
البته باید تذکر داده شود که مسئولیت ناشی از فعل غیر در حقوق مدرن امری پذیرفته شده هم چون مسئولیت مدیر مسئول نشریه در قبال مطالبی که نویسنده دیگری در مجله چاپ کرده است ولی این مسئولیت ناشی از فعل غیر زمانی در حقوق از آن بحث می شود که دارای ارتباط باشد، یعنی بین انجام جرم توسط شخص الف و مسئولیت شخص ب به خاطر آن فعل انجامی ارتباطی باشد.
این که گفته می شود تقریبا هر امری ، به این خاطر است که در مواردی چون عدالت خوب است یا به عدالت عمل کن ، دیگر حکمی کلی تر و اصلی فراتر از آن نداریم ، ولی باید توجه داشت که قائلان به نظریه حسن و قبح شرعی هیچ کدام دایره تشخیص عقل در اخلاق و حقوق را این قدر محدود و تنگ نمی گیرند."