چکیده:
سرزمین دوردست مغرب، از آغاز گسترش اسلام تا قرن چهارم قمری، پذیرای دولتهای اسلامی از جمله: ادریسیان (172ـ372ق)، خوارج بنیمدرار (155ـ352ق) و خوارج بنیرستم (160ـ296ق) بوده است. تقارن زمانی و همعصری میان دولتهای یادشده، به نزدیکی در روابط میان آنها انجامید. در خلال همعصری این دول، گونهای از مناسبات و رفتار سیاسی در دو بعد مسالمتآمیز و خشونتآمیز در حوزههای مذهبی، سیاسی و اقتصادی شکل گرفت. نظر به اینکه دولت شیعی ادریسیان با دولتهای خوارج همعصر بود، رفتار سیاسی این دولت برای تشکیل حکومت و حفظ منافع آن، در فضا و مکانی که سابقه تشکیل دولت شیعی نبوده، تأمل برانگیز است. این پژوهش، سعی دارد تا عوامل مؤثر بر رفتار سیاسی دولت شیعی ادریسیان را با دولتهای خوارج بنیمدرار و بنیرستم، با روش تاریخی متکی بر توصیف و تحلیل، بررسی نماید و در کنار آن، به پیامد رفتار سیاسی این دولت بپردازد. برای این منظور، در این پژوهش برای بازشناسی رفتار سیاسی ادریسیان، به مبحث قدرت و منافع حکومتها، بر اساس آرای نظری مکتب کثرتگرایان پرداخته میشود.
خلاصه ماشینی:
(مایکل، 1385، ص53) باید افزود که قدرت، در پژوهش حاضر، در دو حوزه سیاسی و مذهبی مورد نظر است؛ بدین گونه که دولت ادریسیان در حوزه سیاسی، چه نوع رفتاری با خوارج داشتند و نیز در حوزه مذهبی، با چه شاخصههایی توانستند نفوذ و قدرت خود را در مغرب اسلامی و در دوره حاکمیتشان گسترش دهند.
البته باید در اینجا به یکی از زمینههای سیاسی مشترک ادریسیان و خوارج اشاره کرد و آن، بهطور کلی و در اکثر مواقع- به ویژه در مورد خوارج- اختلاف و تقابل با خلافت مرکزی بود که هر دو گریزان از این خلافت به مغرب آمده بودند و برای تشکیل حکومت، به حمایت بربرها نیاز داشتند.
بنابراین تا قبل از حمله ادریس اول به تلمسان، میتوان گفت رفتار سیاسی ادریسیان با خوارج مسالمتآمیز بوده است؛ چون از یکسو خوارج که با دولتی تازهوارد روبهرو شدند، نیاز داشتند بدون تقابل نظامی قدرت خود را حفظ کنند به ویژه که قبایل نیز به سوی ادریسیان گرایش یافتند.
The present study attempts investigate the factors effective on the political behavior of the Shiite government of Idrisids as well as that of Khawarij Bani Midrar and Bani Rostam through a historical descriptive-analytical method.
The Comparative Investigation of Sayyid Heydar Helli’s Alawiyyat and Those of Shahriyar Dr. Abul-Hassan Amin Muqaddasi/ Golthum Tanha Doshanloo ABSTRACT Sayyid Heydar Helli is one of the contemporary Shiite poets of Iraq in the realm of religious poetry; he has succeeded, in his poems, to establish a strong link between Ahl al-Bayt’s virtues and the political, social and cultural conditions of the society.