خلاصه ماشینی:
"نکته جالب توجه آنکه در ماده 4 بند 2 اصلاحیه 16/11/1338 حتی به مواردی که مهاجران و یا پناهندگانی که بدون گذرنامه منظم و یا بدون روادید مأمورین سیاسی ایران و مأمورین رسمی کشور متبوع خود به ایران آمدهاند نیز توجه گردید و تسهیلاتی نیز برای این دسته از افراد که میخواهند با زنان ایرانی ازدواج نمایند از سوی دولت فراهم شده بوده است(اگر چه امروزه این آئیننامه عملا استفاده نمیگردد)ولی نکته مهم آن است که اکثریت مهاجران افغانی که دختران ایرانی را به عقد شرعی خود در آوردهاند هیچ یک از مراحل فوق را به مورد اجرا در نیاوردهاند و از همین رو هیچ دفتر خانه اسناد رسمی نیز اگر چه که ازدواج این افراد شرعی بوده است ولی به موجب ماده 8 اصلاحیه 16/11/38 (همانطور که قبلا اشاره گردید)اجازه نداشته و ندارد که این ازدواجها را به صورت قانونی به ثبت برساند.
از آنجا که مادران این کودکان ایرانی هستند در درجه اول به این مسأله خواهیم پرداخت که آیا طبق قوانین تابعیتی ایران این دسته از کودکان نیز میتوانند ایرانی محسوب شوند یا خیر؟همانطور که میدانیم متأسفانه ایران جزء آن دسته از کشورهایی است که تابعیت از طریق مادر به طفل منتقل نمیگردد و خود این مسأله بحثهای زیادی را در میان حقوقدانان به وجود آورده است و همین مساله میتواند یک نقص قانونی محسوب گردد و این نقص زمانی وضوح بیشتری مییابد که به بند 4 ماده 976 توجه نمائیم:در این ماده چنین آمده است:"کسانی که در ایران از پدر و مادر خارجی که یکی از آنها در ایران متولد شده به وجود آمدهاند"در این خصوص دکتر ارفعنیا چنین نظر دادهاند:"همانطور که مشاهده میشود،در بند 4 ماده 976 ق."