چکیده:
بازارهای سنتی به عنوان یک فضای عمومی جهت مبادله و دادوستد، دارای نقشهای متعددی از جمله نقش اجتماعی، اقتصادی و مذهبی هستند. بازارهای سنتی با محوریت مکانی در شهرهای بزرگ و ایجاد پل ارتباطی میان عناصر دیگر شهر و نزدیک بودن به کالبدهای تاریخی چون تکایا، کاخها، مساجد، کاروانسراها، همواره راههای پرتردد بوده است. از اینرو، علاوه بر رفتوآمد مردمان و ساکنین منطقه، باعث جذب مسافران و توریستها به بازار شده است. بازارها عموما شامل تیمچهها، راستهها و راههای فرعی هستند و باعث حضور متعدد اصناف و هنرهای وابسته به منطقه از جمله هنرهای بومی گشتهاند. با توجه به موقعیت مکانی بازار و ایجاد راههای شبکهای به اماکن تاریخی و توجه توریستها، اعتماد سرمایه داران و مصرف کنندگان هنرهای بومی را به خود جلب کرده است. در این مقاله سعی داریم با تعریف بازارهای سنتی و و ذکر کارکردهای آن در جامعه، به اهمیت آن در پیشبرد اقتصاد صنایع دستی و هنرهای بومی پرداخته شود. حاصل پژوهش این است که بازار با معماری خاص خود، تزیینات و همجواری با میراث فرهنگی و تاریخی، علاوه بر ایفای نقش اجتماعی و فرهنگی، نقشی مهم در اقتصاد هنرها و به ویژه صنایع دستی و هنرهای بومی دارد و لازم است با حفظ ویژگیهای مختص به بازارهای سنتی، حضور و نقش آنرا در جهت حفظ و حمایت آثار هنرهای بومی ضروری دانست. روش گردآوری مطالب، از طریق اسناد و مدارک بوده و روش تنظیم مقاله به شیوهی توصیفی-تحلیلی انجام پذیرفته است.
خلاصه ماشینی:
حاصل پژوهش این است که بازار با معماری خاص خود، تزیینات و همجواری با میراث فرهنگی و تاریخی، علاوه بر ایفای نقش اجتماعی و فرهنگی، نقشی مهم در اقتصاد هنرها و بهویژه صنایعدستی و هنرهای بومی دارد و لازم است با حفظ ویژگیهای مختص به بازارهای سنتی، حضور و نقش آنرا در جهت حفظ و حمایت آثار هنرهای بومی ضروری دانست.
موقعیت و جایگاه شهری بازار، فضاها، مراکز مهم شهر در امتداد آن و نیز اهمیت نقش و منزلت بازاریان در زندگی شهری باعث میشد که بازار فقط در حد یک فضای اقتصادی باقی نماند، بلکه تبدیل به فضایی برای بسیاری از فعالیتهای اجتماعی از جمله مکانی برای برگزاری مراسم عزاداری و جشنهای ملی و مذهبی شود.
(پورجعفر، 203:1390) بازارهای سنتی به دلیل داشتن سرمایه اجتماعی غنی و جو اعتماد، از وضعیت اقتصادی پایداری برخوردار میباشند و نقش موثری در اقتصاد محصولات هنری بهویژه صنایعدستی و هنرهای بومی مناطق دارند.
همچنین ارتباط اقتصاد و هنر در قالب بازارهای سنتی و صنایعدستی آورده میشود و به این نتیجه میرسیم که با توجه به ویژگیها و موقعیت و همچنین کارکردهای اجتماعی، فرهنگی و مذهبی در بخش کارکرد اقتصادی خود به بهترین شکل ایفای نقش نموده است و با جذب سرمایهگذاران هنری در بخش هنرهای سنتی و بومی موفق به رونق اقتصادی این اجناس و حفظ اصالت فرهنگی آنان در منطقه و جهان شده است.
توزیع و تولید آثار هنری بومی و صنایع در بازارهای سنتی که خود جزو اماکن تاریخی و توریستی مناطق بهحساب میآیند و نقطه عطفی جهت فروش و ارتقا اقتصاد صنایعدستی است.