چکیده:
یهودیت دینی غیر تبلیغی است و به طور معمول داشتن تبار یهودی دلیل بر یهودی بودن یا نبودن یک فرد است. از همین رو گروش به دیانت یهودی در طول تاریخ بسیار به ندرت دیده شده است. با توجه به تنوع نژادی امروزی یهودیان و همچنین وجود دولت های یهودی با سابقهٔ غیر یهود این پرسش مطرح می شود که آیا این قاعده همواره رعایت شده است؟ نمونه هایی منحصربه فرد از پیوستن به این دیانت کهن در تاریخ دیده شده است. در این مقاله سعی شده به سه نمونه از این گروش ها به دیانت یهودی در عصر باستان پرداخته شود: پادشاهی آدیابن (در حدود کردستان عراق کنونی، در مرزهای ایران و ترکیه)، خزرستان (در شمال قفقاز و فاصلهٔ میان دریای مازندران با دریای سیاه) و در میان خاندان حمیری یمن.
آدیابن دولتی خودمختار بود که در اوایل قرن یکم میلادی دین یهودیت را به عنوان مذهب رسمی پذیرفت و تا حدود صد سال پس ازآن که رومی ها این دولت را سرنگون ساختند، یهودیت همچنان مذهب رسمی آنان بود. خاندان حمیری یمن دودمان حاکم قدیمی یمن بودند که در قرن چهارم میلادی به یهودیت گرویدند و تا سدهٔ ششم میلادی که مسیحیان حبشی یمن را فتح نمودند، یهودیت همچنان دین حاکمان این سرزمین بود و سرانجام خزرها که مردمانی بدوی و آلتایی تبار بودند. آنان در قرن هشتم میلادی یهودیت را به عنوان دین رسمی خزرستان پذیرفتند و تا فروپاشی این کشور در قرن دهم میلادی، دست کم اسما بر این دین بودند.
خلاصه ماشینی:
فصل نامه ٔجندیشاپور،دانشگاه شهیدچمران اهواز سال یکم ،شمارٔه ۴،زمستان ۱۳۹۴ نمونه هاییازگروش غیریهودیتباران به یهودیت درجهان باستان ١ امیراردلان کوزه گرکازرونی تاریخ دریافت :۹۴/۹/۷ تاریخ پذیرش :۹۴/۱۱/۸ چکیده یهودیت دینیغیرتبلیغیاست وبه طورمعمول داشتن تباریهودیدلیل بریهودیبودن یانبودن یک فرداست .
خاندان حمیرییمن دودمان حاکم قدیمییمن بودندکه درقرن چهارم میلادیبه یهودیت گرویدندوتاسده ٔ ششم میلادیکه مسیحیان حبشییمن رافتح نمودند،یهودیت همچنان دین حاکمان این سرزمین بودو سرانجام خزرهاکه مردمانیبدویوآلتاییتباربودند.
غرض اشاره به غیرتبلیغیبودن این آیین وانحصارش درمیان نیاکان عبرانیان نخستین درطول تاریخ بوده است ؛بااین همه چندمورد کوچک ولیجالب توجه ازگروش غیریهودیان به یهودیت درتاریخ موجوداست که این مقاله میکوشدتابه اختصاربدین موضوع بپردازد.
٢ یهودیت درمیان خاندان حمیرییمن یمن درجنوب شبه جزیرٔه عربستان واقع شده است وازحیث آبادانیوسابقه ٔمدنیت دراین سرزمین موقعیت ویژه ایدارد.
نتیجه آن که خاندان حمیری-که خاندان ریشه داروحاکم برسرزمین یمن بود-به این آیین تمایل پیداکردو به زودییهودیت دین رسمیخاندان حمیرییمن شد.
خاستگاه آنان آسیایمرکزیبوده است که سپس به سرزمین هایشمال قفقازمهاجرت نمودند.
موج سوم مهاجرت یهودیان به این سرزمین هم مربوط به فشارهایمذهبیدرروم شرقیبه فرمان امپراتورلئون سوم (۷۱۷-۷۴۱میلادی)بود.
باری؛به نظر میرسدپذیرش یهودیت ازسویخزرهااجبارینبوده است وبیشتررواج آن هم درمیان نخبگان و خاندان سلطنتیبوده باشد.
٢ابن حوقل گزارش داده است که به رقم رسمیشدن یهودیت درخزرستان در زمان اوهنوزاکثریت مردم این سرزمین مسیحییابه گفته ٔاوبت پرست وکافرند.
یهودیان اولیه ٔپناهنده به خزرستان باخودفناوریرومیوجلوه هاییازمدنیت رابه میان این مردمان بدویبردند.