چکیده:
رویکرد های گوناگونی برای پاسخ به سوال از چگونگی جامعه مطلوب اسلامی و تدوین الگویی از اصول و ویژگی های آن، وجود دارد. پس در این مجال، هدف این مقاله ارائه جامعه مطلوب اسلامی با توجه به مقدس ترین شهر اسلامی، یعنی مکه و ویژگی های این شهر بر اساس آیات و روایات است. این یک رویکرد توصیفی و اکتشافی و در عین حال، ارزشی است که تلاش می کند با مراجعه به منابع نقلی، چهره یک جامعه و شهر مطلوب اسلامی را نشان دهد. مکه و مهم ترین نماد آن، یعنی کعبه سرشار از معانی عمیق توحیدی و مالامال از نمادهای ارزشی و انسانی است. ویژگی هایی از قبیل نخستین بیت برای انسان ها، کانون هدایت و برکت، دارای عزت، شکوه، امنیت، پرچم برافراشته توحید برای جهانیان، دربرگیرنده همه نژادها و قومیت ها برای بازشناسی یکدیگر و جهت بهره مندی از منافع این اجتماع بزرگ، تحت دو رکن اساسی ولایت الهی و برائت از مشرکان، ظرفیت ارزشمندی را به مکه برای تحقق جامعه ای با هویت اسلامی داده است.
خلاصه ماشینی:
"ایدة مدینه فاضله، مبتنی بر آموزههای اسلام بخصوص مهدویت، کتب و مقالات فراوانی را به خود اختصاص داده، ولی توجه به مکه و نماد اصلی آن یعنی کعبه، به مثابه الگویی برای جامعه آرمانی اسلام، کمتر مورد بررسی مستقل و برجسته قرار گرفته است، هرچند در لابهلای سطور منابع مربوط به حج، به ابعاد اجتماعی آن توجه شایانی شده است.
سؤال اصلی این است که مکه به مثابه یک شهر، که در آموزهها و نصوص اسلامی از ویژگیهای مهم عبادی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی برخوردار است، آیا میتواند نمادی الهامبخش از جامعه آرمانی- توحیدی اسلام باشد؟ آیا از نصوص اسلامی، میتوان مکه را به مثابه آرمانشهر امت اسلامی استفاده کرد؟ مکه مقصود از مکه و ویژگیهای آن، همان شهری است که جایگاه و کارکردهای آن در قرآن و روایات بیان شده است.
وقتی هدف اصلی جامعه ابراهیمی از بناء کعبه و محوریت آن، از صحنه فرهنگ و سیاست، به فراموشی سپرده شد، دعوت به توحید و نفی شرک به اصلیترین و مهمترین پیام نبوی در مکه تبدیل گشت: بگو آری پروردگارم مرا به راه راست هدایت کرده است دینی پایدار آیین ابراهیم حقگرای و او از مشرکان نبود بگو در حقیقت نماز من و [سایر] عبادات من و زندگی و مرگ من برای خدا پروردگار جهانیان است [که] او را شریکی نیست و بر این [کار] دستور یافتهام و من نخستین مسلمانم (انعام:161-163)."