چکیده:
بازداشت موقت قرار تامینی است که بر اساسآن متهم در تمام یا در بخشی از دوران تحقیقات مقدماتی یا دادرسی باید زندانی شود. این قرار شدید ترین نوع قرار های تامین کیفری است.از آنجا که قرار بازداشت موقت با اصل برائت و آزادی رفت و آمد افراد مغایر است و نتایج زیان بار آن غیر قابل جبران می باشد، قانونگذاران درباره مشروعیت به کارگیری آن تردید داشته و سعی کردهاند آن را از اختیار قاضی خارج کنند و تحت قاعده و قانون در آورند تا دادرسان نتوانند به اراده و دلخواه خود افراد را بازداشت کنند. بازداشت ، اصطلاح حقوق کیفری به معنای حبس متهم در جریان تحقیقات مقدماتی که گاهی تا پایان رسیدگی ماهوی و صدور حکم و شروع به اجرای آن ، ادامه می یابد. این اصطلاح دربارة اموالی نیز که در اجرای مفاد احکام دادگاهها یا تعهدات مندرج در سند رسمی ، توقیف می شوند و همچنین در وثیقه ای که دادسرا به عنوان تامین ازمتهم اخذ می کند، به کار می رود. دراین صورت ، بازداشت وصفی است که مرجع ذیصلاح به مال معین می دهد و آثاری مانند عدم امکان نقل وانتقال ، و ضبط وثیقه درصورت عدم حضور متهم ، برآن مترتب می شود بازداشت متهم که از آن در حقوق کیفری ایران به توقیف احتیاطی نیز تعبیر شده است عبارتست از سلب آزادی از متهم و زندانی کردن او در طول تمام یا قسمتی از تحقیقات مقدماتی که ممکن است تا صدور حکم قطعی و یا اجرای آن ادامه یابد و هدف از آن حصول اطمینان از دسترسی به متهم، حضور به موقع وی در مرجع قضایی، جلوگیری از فرار یا اخفای وی و یا امحاء آثار جرم و تبانی با شرکاء و معاونین احتمالی جرم میباشد.
خلاصه ماشینی:
دراین صورت ، بازداشت وصفی است که مرجع ذیصلاح به مال معین می دهد و آثاری مانند عدم امکـان نقـل وانتقـال ، و ضـبط وثیقـه درصـورت عدم حضور متهم ، برآن مترتب می شود بازداشت متهم که از آن در حقوق کیفری ایران بـه توقیـف احتیـاطی نیـز تعبیـر شـده اسـت عبارتسـت از سـلب آزادی از متهم و زندانی کردن او در طول تمام یا قسمتی از تحقیقات مقدماتی که ممکن است تا صدور حکم قطعی و یا اجرای آن ادامه یابد و هـدف از آن حصول اطمینان از دسترسی به متهم ، حضور به موقع وی در مرجع قضایی، جلوگیری از فرار یا اخفای وی و یا امحاء آثـار جـرم و تبـانی بـا شـرکاء و معاونین احتمالی جرم میباشد.
این مهم درآیین دادرسی کیفری جدید و صدور ماده ١٧٢ آمده است ؛ لذا میتوان گفت اصلیترین هدف بازداشت متهم سهولت دسترسی به وی و حضور به موقع او به جهت اجرای تحقیقات و حضور نزد مقام قضایی است که در اسناد بین المللی مانند اسناد هشتمین کنگره سازمان ملل برای پیشگیری از جرایم و رفتار با مجرمین ١٩٩ و نیز کنوانسیون 12 اروپای حمایت از حقوق بشر و آزادیهای فردی نیز مندرج است .
» ٢٠ به نظر میرسد استناد موافقین در تصویب این ماده همان اهداف قرارهای تامین کیفری باشد که در متن ماده ١٣٢ قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور کیفری١٣٨٧ و تبصره ٢ ماده ٢٣٩ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ١٣٩٢ احصاء شده است در قطعنامه ششمین کنگره بین المللی حقوق کیفری که از ٢٧ تا ٣٠ اکتبر ١٩٤٥ در رم برگزار شده بود «پیشگیری از فرار متهم »، «ممانعت از ایجاد خطر برای جامعه » و نیز «پیشگیری از ایجاد ممانعت در راه اجرای عدالت » از اهداف مهم بازداشت متهمان محسوب شده است .