چکیده:
هدف شناسایی ویژگی های عملکردی بازار ایرانی، به منظور بهره گیری در کاربری های نوین تجاری شهرها است. بازشناسی چگونگی حل مشکل عملکردی در بازارهای ایرانی، و هم چنین میزان کارکرد اصول بازارهای ایرانی در نمایشگاه های موجود، سوال های تحقیق است. روش تحقیق کیفی بوده، که با ابزار مطالعه کتابخانه ای و برداشت میدانی به برداشت عوامل مطلوبیت عملکردی در بازارهای ایرانی پرداخته شده است. ویژگی های پنج بازار تبریز، تهران، اصفهان، یزد و کرمانشاه مورد مطالعه قرارگرفته است. توجه به انسان به عنوان محور طراحی راسته ها، عرض کم راسته برای تاکید بر بعد طولی هر راسته، و نیاز به محل هایی برای استراحت مهم ترین عوامل برای تعدیل خستگی و ملال آور بودن بازدید از نمایشگاه ها بوده است.
خلاصه ماشینی:
"2- پیشینه تحقیق محققان، پژوهش بازار را از جنبه های مختلفی مورد مطالعه قرار داده اند: عاملی (بازار در سایه حکومت اسلامی)، پیرنیا (بازارایران)، بیگلری (بازارهای ایران)ودیعی (بازار و بافت نوین شهری)، سلطان زاده (بازارها در شهرهای ایران)، زرگر (بازار تهران) ، شوایتسر (تبریز و بازار تبریز) و ویرت (بازار اصفهان) از آن جمله اند.
بازار سنتی شهر تبریز به دلیل ثبت جهانی یونسکو در سال 1389، دستمایه تحقیقات بیش تری نسبت به بازارهای دیگر شهرهای ایران شده است (ساربانقلی و جدایی، 1390).
این بازار قدیمی متعلق به دوران صفویه، واقع در مرکز شهر تهران و در میان خیابان های پانزده خرداد از غرب، خیام از شمال، مصطفی خمینی از شرق و بوذرجمهوری از جنوب قرار گرفته است.
بازار اصفهان بر خلاف بازارهای شهر های بزرگ دیگر همچون: تهران و تبریز، براساس طرح و نقشه قبلی ایجاد شده است.
(رجوع شود به تصویر صفحه) در پایان شناخت ویژگی های کالبدی و عملکردی بازار می توان این چنین بیان کرد که، بازارهای سنتی ایرانی واجد ویژگی هایی است که سالیان متمادی موجب رضایت مخاطب، کسبه و تجار شده است.
ویژگی های کالبدی بازارها در حوزه عملکردی شامل موارد: گسترش خطی بازار، تعریف راسته بازار برای صنوف متفاوت، ایجاد چارسوق در محل تلاقی راسته ها، رعایت تناسبات در ابعاد راسته ها با تاکید بر عرض پایین، تعریف فاصله بین حجره های روبرو (عرض راسته) براساس توان دید انسان، نور و تهویه طبیعی و در نهایت آسمانه هایی با کارایی زیباشناسانه و عملکردی بوده است."