چکیده:
مقطع تاریخی امامت امام باقر علیه السلام یکی از ناشناختهترین دورههای تاریخ اسلام است. در این میان چگونگی ارتباط امام باقر علیه السلام با عمر بن عبدالعزیز، خلیفه اموی، و ارزیابی عملکرد او در قبال علویان از پیچیدگی ویژهای برخوردار است. بررسی و تحلیل این موضوع، از یک سو، به شناسایی و ارزیابی شخصیت عمر بن عبدالعزیز کمک میکند، و از سوی دیگر، سیره سیاسی ائمه معصومین(علیهمالسلام) و تدابیر حکیمانه آنها را در شرایط مختلف و در مواجهه با شخصیتهای گوناگون سیاسی نشان میدهد و خود میتواند موجب توسعه اندیشه سیاسی به ویژه اندیشه سیاسی شیعی گردد. برای بررسی این مسئله در این مقاله، به بیان مشخصات فردی عمر بن عبدالعزیز، عملکرد او پیش از دوران خلافت و در دوره خلافت، رفتارش با علویان و شخصیت عمر از نگاه امام باقر علیه السلام و برخی پرداخته شده است.
خلاصه ماشینی:
75 همچنین ابن عساکر مینویسد: ولید بن عبدالملک به عمربن عبدالعزیز دستور داد که دست مردی را که دیگری را با شمشیر مجروح کرده بود، قطع کند و عمر هم به همین دلیل دست او را قطع کرد.
فرماندار در جواب نوشت که علی فرزندان متعددی از میان تیرههای مختلف قریش دارد، مقصود کدام فرزندان او هستند؟ عمر (با ناراحتی) نوشت که اگر من به تو دستور بدهم که گوسفندی قربانی کنی، تو خواهی پرسید که آیا سیاه باشد یا سفید؟ وقتی این نامة من به دست تو رسید ده هزار دینار را در میان فرزندان علی از فاطمه (رضوان الله علیها) تقسیم کن، چرا که حقوق زیادی از آنها ضایع شده است.
امام صادق به نقل از پدر بزرگوارشان امام باقر نقل میکند: هنگامی که عمر بن عبدالعزیز به خلافت رسید و به ما عطایای بزرگی داد، برادرش بر او وارد شد، و به او گفت که بنی امیه از این که تو فرزندان فاطمه(سلام الله علیها) را بر آنها برتری میدهی خرسند نیستند.
محمد بن جریر طبری، تاریخ طبری، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم (بیروت، دارالمعارف، بیتا) ج 6، ص 550؛ مسعودی، التنبیه و الاشراف (تهران، علمی و فرهنگی، 1381) ص 76؛ جلالالدین سیوطی، تاریخ الخلفا، تحقیق محمد محی الدین عبدالحمید (بیروت، دارالجبیل، 1408 ق) ص 273 ـ 274؛ ابن اثیر، الکامل، تحقیق علی شیری (بیروت، داراحیاء التراث العربی، چاپ اول، 1408 ق) ج 8، ص 253.
این کتاب با عنوان «سیره عمر بن عبدالعزیز علی مارواه الامام مالکبن انس و اصحابه» از سوی انتشارات دارالفکر الحدیث، در بیروت، در سال 1987 نیز چاپ شده است.