چکیده:
در این مقاله بنیانهای روششناختی مکاتب مختلف تحقیق در عملیات سخت، نرم و رهاییبخش بررسی میشود. بدین منظور نخست با بررسی دقیق متون تحقیق در عملیات، گزارههای مربوط به هر مکتب استخراج شد و در مرحلۀ بعد، گزارههای کلی مکاتب روششناختی بهعنوان مقدمۀ کبری در قالب یک قیاس حملی شکل اول (حد وسط در صغری محمول و در کبری موضوع) قرار گرفت و گزارههای استنباطی از متون تحقیق در عملیات بهعنوان مقدمات صغری در نظر گرفته شدند. سپس بهصورت قیاسی مبنای روششناختی گزارۀ صغری مد نظر از گزارۀ کبری استنتاج شد. نتایج استنتاج نشان داد بهطور کلی تحقیق در عملیات، سخت ریشه در بنیان روششناختی پوزیتیویستی، تحقیق در عملیات نرم ریشه در بنیان روششناختی تفسیرگرایی و تحقیق در عملیات رهاییبخش ریشه در مفاهیم نظریۀ انتقادی مکتب فرانکفورت دارد. بنا بر نظر هابر ماس با توجه به این که هر مکتب روششناختی در فلسفۀ علم برای پاسخ به مسئلۀ خاصی مناسب است، تعیین مبانی روششناختی رویکردهای مختلف تحقیق در عملیات، به محققان حوزههای تصمیمگیری و مدیریت کمک میکند تا در هر مرحله از تصمیمگیری بتوانند روششناسی تحقیق در عملیات متناسب با ویژگیهای هر موقعیت مسئله را استنباط کنند.
This paper is an attempt to investigate the methodological foundations of Operations Research schools including Hard, Soft and emancipatory. So, first some propositions are deduced in relation to each OR school and then the proposition of each methodological school in the philosophy of science are put in the position of major premiss and OR propositions are put in the position of minor premiss in the form of a categorical syllogism. Finally the methodological foundations of the minor premisses are deduced from the major premisses. According to Habermas, each methodological school in the philosophy of science is suitable for solving a special kind of problem. So clarifying the methodological foundations of OR schools would help management scientists to determine the suitable OR methodology for any special kind of problematic situation.
خلاصه ماشینی:
بنا بر نظر هابر ماس با توجه به اين که هر مکتب روش شناختي در فلسفة علم براي پاسخ به مسئلة خاصي مناسب است ، تعيين مباني روش شناختي رويکردهاي مختلف تحقيق در عمليات ، به محققان حوزه هاي تصميم گيري و مديريت کمک مي کنـد تـا در هر مرحله از تصميم گيري بتوانند روش شناسي تحقيق در عمليات متناسب بـا ويژگـي هـاي هـر موقعيت مسئله را استنباط کنند.
اما پرسش اساسي اين تحقيق اين است که آيا مکاتب مختلف تحقيق در عمليات از مبـاني روش شناختي متفاوتي برخوردارند؟ اگر چنين است مبناي روش شناختي هر يک از مکاتب تحقيق در عمليات سخت ، نرم و رهايي بخش کدام است ؟ با توجه بـه مبـاني روش شـناختي هـر مکتـب ، روش هاي ذيل کدام مکتب براي حل چه نوع مسائلي مناسب هستند؟ براي پاسخ به پرسش هاي فوق ، تلاش شد تمام متون مربوط به مکاتب مختلـف تحقيـق در عمليات ، به صورت دقيق بررسي شده و گزاره هايي از اصول اساسي هر يک از مکاتـب اسـتخراج شوند؛ سپس با مقايسة گزاره هاي کلي مکاتب روش شناختي در فلسفة علم در قالب قياس حملي ، بنيان روش شناختي هر مکتب استخراج شود.
ادامة جدول ٥ شماره عناصر قياس حملي قياس قياس هر روش حل مسئله در حوزة تحقيق در عمليات سخت ، قائل به امکان فرموله کردن ذهنيت صغري افراد و روابط ميان آنها در قالب مدل هاي کمي و رياضي است .
Response to Ormerod: Play it again, Sam. The Journal of the Operational Research Society, 53 (3), 357-359.
A Comment on Mingers: The Contribution of Critical Realism as an Underpinning Philosophy for OR/MS and Systems.